Кактус әдістемесі интерпретациясы: Оқушылардың жүйке жүйесінің қасиеттерін анықтау

Содержание

Оқушылардың жүйке жүйесінің қасиеттерін анықтау

«Кактус» әдістемесі

Мақсаты: Жеке өзінің ерекшеліктерін жағымды және жағымсыз мінез – құлық бітістерін тану

Қажетті құралдар:таза парақ20*3,жәй қалам, түрлі түсті қаламдар,өшіргіш.

Нұсқауы: “Алдыңыздағы таза параққа өз ойыңыздағы кактустың бейнесін салыңыз”

Әдістеменің нәтижесін өңдеу:

Егерде кактус парақтың бетінде -ірі, үлкен ортада болып салынса
Егер кактус парақтың жоғары жағында салынса
Егерде кактус парақтың төмен жағында кішкентай болып салынса
Кактустың инелерінің көптігі
Инелер үшкір,ұзын,жиі болып салынса
Инелері майда,сирек орналасса
Кактустың контуры бір үзілмейтін сызықпен салынған болса
Кактустың контуры жиі үзілген сызықпен,болмаса штрих ретінде салынса
Сызықтары ирек(кактустың ішінде)
Жалғыз кактус
Кактустың айналасындағы кактустар
Ашық түстерді қолданса
Қара,қоңыр түстерді қолданса немесе штрихталса
Кактусты әшекейлесе,гүл салса
Кктсты ыдысқа салу
Шөлдегі немесе ыдыссыз салынған кактус

1.Адам өз-өзіне доминант,ортада болғанды ұнатады,өз-өзіне бағасы өте жоғары, көсем болуға талпынады, барлық жерде бірінші болуды мақсат етеді .

2. Өзін-өзі жоғары бағалайды, өзіне көңіл аударғанды жақсы көреді.

3. Өзіне-өзі төмен бағалайды,өзіне сенімсіз

Агресияның белгісі
Агрессияның басымдылығы
Өз бойындағы агрессияны қолға ұстай алады,шыдамды
Коммуникативтік қасиеттері жақсы дамыған адам,мейірімді,ақкөңіл
Ашуланшақ адамның белгісі
Интроверт,тұйық сақ адам
Экстроверт,коп көңілді тек өзіне, өз мәселлерін біледі
Демонстрант,ашық,ұйымшыл,досы көп
Оптимист,өмірде не болса да,жақсылыққа жориды
Үрей мен қорқыныштың белгісі
Нәзік, сезімтал
Жанұядағы қамқорлыққа ұмтылу,жақсы үйдегі психологиялық ахуал
Жалғыздықты сезіну немесе ұмтылу,жанұядағы нашар психологиялық ахуал

Зерттеуші зерттелуші адамға суретке байланысты қосымша сұрақтар қою керек.

Сұрақтар:

1.Бұл кактус жабайы ма?

2.Инелері қолға қатты бата ма,ұстауға бола ма?

3.Кактус баптағанды,қамқорлықты ұната ма?

4.Кактус жалғыз өсе ме? Жоқ па?

Кактус өскенде қалай өзгереді?

Жауаптар:

1.Жауабына байланысты жанұя қамқорлығына ұмтылуы байқалады.

2. Агрессия деңгейі

3. Өзіне назар аударудың деңгейі

4. Ұйымшылдық деңгейі

Мінез-құлқының өзгеру бағыты

“Әлемде жоқ жануар” әдістемесі

1.Қанат- батылдықтың белгісі.

2. Құйрық-өзі шешім қабылдай алады,ойын қорыта алады.

3. Құйрық жоғары карап тұрса,өз-өзімен жүретіндер.

4. Құйрық төмен қарап тұрса-өзінің істеріне қанағаттана алмайды.Көп талшықтан тұрса- өз сөзіне және қылығына қызығады,ұнайды.

5.Сызығының сызылуына байланысты. Мысалы:үшкір бұрыштары –

агрессивті адам болғаны.

6.Сызықты бұлғап алу-сіздің қорғаушыңыз қолайсыз деп қорқасыз.

7.Сіз неден қорқаыз және неден жасырынғыңыз келеді-оны суретті қара бояумен бояғанынан көруге болады.

8.Жоғарғы контур –сіз үлкен адамдардан,дәрежесі үлкен адамдардан қорқасыз.

9.Төменгі контур-сіз өзіңіздің жұмысшыларыңыздың,бағынушыларыңыздың алдында “беделді” емессіз.

10.Жануардың ішкі жақтарын сәндесе –ол әрдайым жағымсыз жағдайларды күтіп жүресіз және өзіңізді қорғауға дайынсыз.Оң жаққа салынған контур- сіз әрдайым өмірге реалды қарайсыз. Сол жақ контур-сіз өзіңіздің ойыңызды қорытуға тырысасыз.

11.Орташа энергиясы қалың болып сызылса-қалың болып сызылса,уайымшыл адам болғаны,жіңішке болып сызылса –оташа энергиясының жетіспеушілігін көрсетеді.

12.Мүйіз- агрессивті адам.

13. Түрлі шаш қойылымдары қарама –қарсы жыныстағы адамдарға қызығушылықты білдіреді.

14.Аяқ үлкен болса –қолайлы өз ісіне жауапты.Табаны кіші болса

сіз белгілі бір шешім қабылдау кезінде ырымшылсыз.

15. Егер екі аяғы да бір-біріне ұқсап,бір жаққа бұрылып тұрса,сіз бәрі сияқты ойлаумен әрекет етуге дағдыланасыз.

16.Суретті сәндеу үшін салынған бантиктер,шашының бұйралары т.б-сіз өзіңізді әдемі етіп көрсеткенді ұнатасыз.

Көп аяқтар,қолдар,мұртшалар слынса,бұларға тек бір мамандық иесі болу аз,сіз көп жұмыспен айналыса аласыз.
Егер сурет парақтың жоғарғы жағына қарай салынса-ол адамның өзін -өзі бағалауы жоғары болғаны.Егер сурет төмен салынса-сіз өзіңізге сенімсізсіз,өз-өзіңізді төмен бағалайсыз,мәселені шеше алмайсыз.
Барлық суреттер ішінен басының үлкендігі жағынан ең үлкен бас болса- сіздің отаңыз кең,ойлау қабілетіңіз парасатты.
Парақтың сол жағы қарама-қарсы эмоциялармен жәнепассивтілікпен байланыты . Парақтың оң жағы уайыммен активті іс-әркетпен байланысты. Бұл әсіресе жануардың басының бұрылысынан байқалады.
Егер оның түрі қауіпті болса,тістері ырсиып,тырнағын шығарып тұрса,онда сіз өз мақсатыңызға жетуді бірінші орынға қойып,агрессия көрсету арқылы өзіңізбен қатар тұрған адамның керекті нәрсенә тартып аласыз.
Жылан салсаң (тілін шығарып) өтірікушілдік,қулық.
Арыстан салса- агрессивті ,өзін бастық етіп көрсету,өз айтқанын болғызу.
Мысық,ит,тиін-көп жағдайладан жеңіліп жүретін,ұтылытын адамдар.
Құс және жәндікетер бәріне көнгіш,жағдайға тез үйренп кететін адам.
Адамды салса немесе жануарға адам киімін кигізіп қойса-сіз балалық шақтан жасыңыздың,ойыңыздың өтіп кеткендігін білдіреді.

Сіз өзге балалардан қалай ерекшеленесіз?

(“Адам салу” тесті)Ф.Гудифактың тестіне негізделіп,1946ж К:Маховер жасаған.

Әдістеменің мақсаты:Баланың жеке дара ерекшеліктерін анықтау.

Нұсқау: “Өзіңе ұнайтын адамның суретін сал”.

Егер бала салғысы келмесе ,оны қызықтыру қажет.Қойылған барлық сұрақтарға жанама түрде жауап беру қажет.Мысалы:”сен бастасаң”әрі қарай тез салынатын болады.

1.Кім бейнеленен.

2.Автордың сөзі бойынша ол дәл қазір не істеп жатыр.

3. Фигураның пропорционадығы және бөлек бөлшектердің орналасу ерекшеліктері беріледі

4. Бояулы және көркемделуі.

5.Қосымша жабдықтар болуы.

6.Сызықтың сапасы

Нәтижені өңдеу.Бас.Интеллектуалдқ сферасының символы.Егер маңдай болмаса ,онда бала сапалы түрде ақыл-ой сферасын жоққа шығарады. Бас пен дененіңпрапорциясы баланың физикалық және рухани қатынастар арасын көрсетеді.Бастың үстіндегі бейнеленен зат,мысалы:шляпа сыртқы әлемнің әсерінен қорғануды білдіреді.Бет-әлпет қарым-қатынас бейнесі.Қарым-қатынаста қиыншылықтары бар бала бет әлпетті нақты салмайды немесе оны ең соңында салады. Егер бала беттің барлық бөліктерін дұрыс салынса,онда бала өз-өзіне қатты қызығады әдемі көз,ұзын кірпік-эстетеиканың басымдылығын,ал қыздарда жыныстық сәйкестікті көрсетеді.Құлақ-егер олар бар болса онда қабылдаудың ашықтығын немесе қоршаған ортаға байланысты сақтықты көретеді.Көз –егер көз үлкен және қарашықтары бояулы немесе қарашықсыз,бірақ штрихталған болса,онда ол қорқыныштың немесе алаңдаушылықтың белгісі. Ауыз- егер ол ашық болса онда ол агрессияның немесе агрессивті мінездің вербальді бөлінділігін көрсетеді.Тістің бейнеленуі ол да агрессия болып саналады. Ерін- жыныстық жетілуді көрсетеді,қыздадың суретіндегі толық ерін жыныстық сәйкестікті көрсетеді.Мұрын- бөлек өңделмейді. Беттегі кейбір бөліктердің жоқтығы интеллектуалдық жетіспеушіліктің деңгейін көрсетеді. Мойын -өзінің ішкі сырларын қалыпта ұстау.Ұзын-мойын әуесқойлылықты көрсетеді. Қол–белсенділікпен қарым-қатынасты бейнелейді.Қолдардың жан-жаққа салынуы қарым—қатынасқа тез түсетіндігін білдіреді. Қолдарды қалтаға салып қою немесе арында көрсетпей ұстау –қарым-қатынасқа тез түсе алмайды, тұйық қанағатсыздық бар. Егер саусақтар жақсы нақты салынса басқаруға және жаңа құрылымдарға қабілетті.Тырнақтары бар ұзын саусақтар және жұдырықтың салынуы –агрессияның белгілері. Қолсыз алынған дене енжарлықты білдіреді. Аяқ- тәжірибелік бағдарлауға бағытталған тіректің тұрақтылықтың белгісі.

Кактус — Уикипедия

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Кактус (Cactaceae) – қос жарнақты көп жылдық, шырын сабақты шөптесін өсімдік; әдетте, жуан, етженді, шырынды сабақтары тікенекті, түкті, қылтанақты болады. Кактустың бұта, ағаш, лиана тәріздес түрлері де кездеседі.

Кактустердің Американың шөлді аймақтарында, Оңтүстік және Оңтүстік Американың ылғалды жерлерінде, тропиктік Африкада және Мадагаскар аралы мен Шри-Ланкада өсетін 220 туысы, 3000-дай түрі бар. Сондай-ақ, Аустралияда, Үндістанда, Жерорта теңізі жағалауындағы елдерде жерсіндірілген.

Қазақстанда сәндік өсімдік ретінде үйде, немесе оранжереяда өсіріледі. Кактус сабағы шар, жұмыртқа, цилиндр, діңгек, жапырақ сияқты жалпақ пішінді, бунақталған болады, түсі жасыл. Сабағының биіктігі 2 – 5 см-ден 10 – 15 м-ге дейін жетеді. Сабағының қабығы мен өзегінде су жиналады, мысалы, кейбір ірі кактустердің сабағында 2000 л-ге дейін су болады. Олардың бір ерекшелігі – суды үнемді пайдалануында.

Техас кактустерін зерттеу нәтижесінде, үш ай қуаңшылық кезінде де көпқылтанды опунция (Opuntіa polyacantha) сабағының құрамында 81% су сақталғаны байқалды. Көпшілігінің жапырақтары болмайды (нағыз жапырақ тек – перескияда сақталған), кейбір түрлерінде біз сияқты (опунцияда), немесе қабыршақ тәрізді (рипсалисте) келеді. Гүлі дара орналасқан, алуан түске боялған. Аналығы 3, кейде көптеген жеміс жапырақтарынан тұрады. Аталығы өте көп (мысалы, карнегиде 3500-ға жетеді). Жемісі – етті, жидек тәрізді. Кактус тағам (жемісі мен шырынды сабағы), діңі – отын және құрылыс материалы ретінде пайдаланылады. Кейбір түрлерінен (лофофора, селеницереус) дәрілік препараттар жасалады.^[1]
=== Пайдасы ===
Кактус гүлі компьютер бөлмеде тұрғаны өте пайдалы. Ол көздің бұзылмауына үлкен үлесін тигізеді. Бірақ жатар бөлмеге қоюға тыйым салынады. Одан көптеген дәрі-дәрмектер жасайды

Сілтемелер[өңдеу]

↑ Қазақстан Энциклопедиясы

Сыртқы сілтемелер[өңдеу]

9 7 10 8 11 9 12 … 13 страница — Студопедия

ды,бастаған ісін аяқтайды,мақсатты

16-фактор (Q4)

Ынтасы төмен Ынталы

Босаңсыған,жайбарақат, Жинақы,жігерлі,қозғыш,

ұстамды,мотивациясы төмен, ашушаң,мотивациясы өте

жалқау,өзіне-өзі қанағаттану- жоғары,шаршағыштығына

шылығы жоғары,бейғам, қарамай белсенділік көрсетеді

сабырлы.

Пиктограмма әдістемелері.

«Отбасы суреті» әдістемесі.

(бастауыш сыныптарға арналған)

Әдістеме типі:психодиагностикалық, проективтік. Авторлары Г.Т.Хоменстаускас,

А.И.Захаров,Р.Бернс,С.Кауфман т.б.

Мақсаты: отбасында қалыптасқан қарым-қатынас ерекшеліктерін анықтау.

Міндеті: Отбасы мүшелерін суретке түсіру ерекшеліктеріне байланысты қалыптасқан қарым қатынасты баланың бағалауы және одан әсерленуі,мазасыздануын анықтау.

Жүргізуге қажетті материалдар;ақ қағаз,ручка,түрлі түсті қаламдар,өшіргіш.

Жүргізу тәртібі:

1.Өз отбасыңның суретін сал.

2.Отбасындағы адамдардың ө жұмыстарын орындап жатқанын сал.

3.Отбасындағы адамдардың жағдайларын өзіңнің ойыңдағы,қиялыңдағы көріністеріне байланысты сал.

4.Өз отбасыңдағы адамдарды таңғажайып жануарлар,табиғатта жоқ жануарлар бейнесімен суреттеп сал

5.Өз отбасыңдағыларды метафора,символикалық бейне арқылы көрсет.

Жеке зерттеу хаттамасында келесі мәселелер көрсетіледі.

А) жеке суреттерді салу реті (кімді бірінші салады)

Б)суретті салу барысында әр кейіпкерді көрсету үшін ұзақ ойланатындығы

В)сурет салу барысында өшіргішті көп пайдалануы

Г)салған суретін түсіндіруі

Д)сурет салу барысындағы бала эмоциясының өзгеруі

Сурет салып болғаннан соң әңгімелесу барысында келесі сұрақтарды анықтау қажет.

А)суретте кімдердің салынғанын айтып бер.

Б)олар қандай жерде және не істеп жүр.

В)отбасы мүшелерінің көңіл-күйлері қандай.

Г)отбасы мүшелерінің ішінде кім бақытты және оның осы сезімі немен байланысты.

Д)кім бақытсыз, неге.

Жанама сұрақтар арқылы әр кейіпкерге баланың көзқарасын, оның себебін анықтау, кім суретке түспей қалғанын және оның себебін анықтау жүргізіледі.

Тесті талдау келесі нұсқа бойынша жүргізіледі:

Суреттің размері және қағаз бетін пайдалануы. Барлық қағаз бетін толық пайдалану бала жағдайының жақсы екенін көрсетеді. Суретті парақтың бір шетіне тығылыстырып салса онда бала өзін қудаланған адам деп есептеп жүргені.

Отбасы мүшелерінің саны.Қазір бірге тұрмайтын адамдарды салса баланың сол адаммен эмоционалдық жақын болғысы келгені

Суреттегі адамдардың размері:

Ата-анасы,әпкесі (сіңлісі)ағасы(інісі),атасы мен әжесі т.б.

Отбасы мүшелерінің ішінде кімнің размерлері үлкен болса сол адамды беделді деп есептейді және ол адамның басқаларға әсері мол екендігін көрсеткені

4.Адамдар арасы.Қашық тұрған адамдарды жақтырмайды,басқалармен араласқанын,қарым қатынаста болғанын қызғанады.

5.Заттар салынса олардың бала өмірінде атқаратын ролі үлкен болғанының белгісі.Мысалы -кітап сөрелері-отбасында оған кітапты көп оқытуға көңіл бөледі.

6.Жануарлардың суретте барлығы автордың табиғатқа деген оң көз қарасын білдіреді.

7.Кейіпкерлер түрлері:нұсқасын келтірген,реалистік сурет,сурет салу

Эстетикасы,интерьер немесе пейзаж фонында салғаны,метофорлық сурет,кейіпкерлердің іс әрекет жасап жатқанын көрсеткен,

8.Эмоцияны көрсетуі.

Суретті талдау барысында келесі мәселелерге көңіл аудару қажет.

А)баланың майда қимыл әрекеттерінің қалыптасқандығы,дағдысы,

Б)суретте штрихтың көп түскені сенімсіздіктің белгісі,

В)суреттегі барлық бейнеленген нәрселердің размерлері майда болса ол баланың денсаулығы нашар болуының белгісі ретінде қарастыруға болады.

Г)отбасында бірге тұратын адамдарды суретке түсірмесе бала ол адамнан қорқады.

Д)суретке түспей қалған адамдар баланың талаптарына сай өмір сүрмейді немесе әйтеуір бір қылығымен оны қанағаттандырмайды.

Е)өзін өте кішкентай етіп салса отбасындағы өзінің роліне,орнына қанағаттанбайды,басқаларға көңіл көп аударылады деп сезінеді

«Отбасы суреті» проективтік тесті.

(орта сынып оқушыларына арналған)

Мақсаты: баланың отбасындағы ата-аналарымен және туған-туысқандарымен қарым-қатынас ерекшеліктерін анықтау.

Қажетті материалдар: 15х20 см немесе 21х29 см парақ ақ қағаз,қалам,өшіргіш.

Орындау ережесі:Суретті салғызу барысында оны орындау тәртібі бойынша балаға бірнеше тапсырма беріледі.

1-тапсырма:Өз отбасыңның суретін сал.

Тапсырманың бірінші кезеңінде «Отбасы»туралы басқа анықтама берілмейді.Егер бала «не салу керек»деп қайта сұраса тапсырманы қайталап айту керек.Тапсырманы жеке орындауға берілетін уақыт 30 минут.Топпен орындағанда 15-30 мин.

Бұл тесті орындау барысында қосымша тапсырмалар беруге болады.

2-тапсырма: «Отбасы мүшелерінің барлығы күнделікті орындайтын тірліктерін жасап жатқанын сал.»

3-тапсырма:Өз отбасыңды өз ойыңда қалай бейнелейтініңді сал

4-тапсырма: Отбасының мүшелерін табиғатта жоқ фантастикалық нәрсе сияқты бейнеле

5-тапсырма:

Отбасыңның ерекшеліктерін бейнелейтін бір метофоралық,сиволикалық суретпен көрсет.

Тесті жеке баламен жүргізгенде хаттамада келесі мәселелерді талдау қажет.

а)суреттегі адамдарды және суреттің барлық бөліктерін түсіру реті.

б)15 секундтан артық паузалардың орын алғандығы.

В)өшіріп салуы және қандай суреттерді өшіріп салды

Г)суретті салу барысынды баланың күбірлеп өзіне түсіндіріп отыруы

Д)эмоциналдық реакциялар және оның сурет мазмұнымен байланыстылығы.

Суретті салғызып болғаннан соң баламен әңгімелесу арқылы оның тапсырманы орындауы туралы барынша толық мәлімет алу қажет.

Әңгімелесу барысында келесі сұрақтарды беруге болады.

-Мына жерде кімнің суретін салдың?

-Олар қай жерде жүр?

-Суреттегі адам не істеп жатыр?Ол тапсырманы кім берді?

-Олар көңілді ме жоқ көңілсіз бе? Неге?

-Суретке салынғандардың ішінде кім бақытты ,Неліктен?

-Суретке салынғандардың ішінде кім бақытсыз ,Неліктен?

Соңғы екі сұрақ баланың сезімін оятып өз ойларын ашық айтуға көметесуге арналған.

Сондықтан егер бала бұл сұрақтарға жауап бергісі келмесе оны қинаудың қажеті жоқ.

Әңгімелесу барысында психолог баланың салған суретінің мазмұнына түсінуі қажет,отбасы мүшелеріне деген баланың сезімі,суретте салынбаған адам болса оны неге түсірмегенін,алыста тұрған отбасы мүшесін неге бөліп тастағанын т.с.с.

Тесті талдау келесі нұсқа бойынша жүргізіледі:

1.Суреттің размері және қағаз бетін пайдалануы.Барлық қағаз бетін толық пайдалану бала жағдайының жақсы екенін көрсетеді.

Парақтың бір шетіне тығылыстырып салса о баланың өзін қудаланған адам деп есептеп жүргені.

2.Отбасы мүшелерінің саны.Қазір бірге тұрмайтын адамдарды салса баланың сол адаммен эмоционалдық жақын болғысы келгені, отбасында бірге тұратын адамдарды суретке түсірмесе бала ол адамнан қорқады,суретке түспей қалған адамдар баланың талаптарына сай өмір сүрмейді немесе әйтеуір бір қылығымен оны қанағаттандырмайды

3. Суреттегі адамдардың размері:

Ата-анасы,әпкесі (сіңлісі)ағасы(інісі),атасы мен әжесі т.б.

4.Адамдар арасы.

6.Жануарлардың суретте барлығы автордың табиғатқа деген оң көз қарасын білдіреді.

7.Кейіпкерлер түрлері:нұсқасын келтірген,реалистік сурет,сурет салу

8.Эмоцияны көрсетуі

Суретті талдау кестесі:

р\с	Суретте көрсетілген ерекшеліктер	Көрсеткіштің барлығы туралы белгі
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.	Суреттің размері (оның көлемі) Отбасы адамдарының жалпы саны Суреттегі отбасы мүшелерінің түскендігі және олардың размері. Анасы әкесі әпкесі немесе сіңлісі ағасы немесе інісі Атасы Әжесі Отбасы мүшелерінің бір-бірінің арасы Жануарлардың барлығы Бейнелеу түрі. Схема тәрізді бейнеленген Реалистік бейнелеу Эстетикалық бейнелеу Бөлмеде,пейзаж фонында т.с.с Метафоралық бейнелеу Қимыл немесе іс әрект үстінде Оң эмоцияның көрініс беруі (1,2,3,..балл) Негативтік эмоцияның көрініс беруі(1,2,3,..балл) Орындауға ұқыптылық (1,2,3..)

«Табиғатта кездеспейтін жануар» әдістемесі.

Әдістеме типі: психодиагностикалық,проективтік.

Авторлары-Г.Т.Хоменстаускас,А.И.Захаров Р.Бернс,С.Кауфман т.б.

Мақсаты: отбасында қалыптасқан қарым-қатынас ерекшеліктерін анықтау.

Жүргізуге қажетті материалдар:ақ қағаз, ручка,түрлі түсті қаламдар,өшіргіш.

Жүргізу тәртібі: балаларға табиғатта кездеспейтін жануардың суретін салып,оны атау керек екендігі түсіндіріледі.

Тестіні талдау ережесі:

-Суреттің парақта орналасуы.

Сурет вертикалды жағынан парақтың ортасында болса немесе парақтың жоғары жағында орналасса -өзін-өзі бағалауы өте жоғары,өзінің қазіргі жағдайына разы емес,барлық жағынан басқалардан жоғары болғысы келеді.

Сурет парақтың төмен жағында орналасса-өзін өзі бағалауы төмен,өз өзіне сенімі жоқ,шешім қабылдауы баяу,үрейленіп жүреді.

Суреттің орталық мағыналық бөлігі-бас.

Оңға қараған бас-іскер адам,жоспарланған,ойлаған іс әрекеттерін іске асырады.Солға қараған бас-ойлағыш адам, «іс адамы »емес,жоспарланған нәрселердің кейбіреулері ғана орындалады.Іске кірісер алдында ойланып толғанып,қорқақтық көрсетеді,шешім қабылдауы қиын.Тік орналасқан бас-эгоцентризм белгісі.

Бас мүшелері.

Көз – қорқыныш белгісі, ол барлық детальдарымен, көз қарашығына дейін анық салынса – зерттелінуші мазасыздануы және қорқынышы анық байқалғаны.

Кірпік – ұстамалы мінез көрсетуі, өзінің келбетіне, модаға сай киінуіне өте үлкен мән беретіндігі, жұртты таң қалдыруға құмарлығы.

Құлақ – мағлұматтарға қызығуы, өсекке құмарлығы, «мен туралы басқалар не ойлайды екен, не дейді екен» деп құлақ түріп жүреді.

Ауыз – ашық, ішінен тілі көрініп тұрса – ол сөзшең, басқалардың сөзіне онша көңіл бөлмейді.

Ерін – ерекше көңіл аударылса – сезімталдық; ауыз ашық, тіл көрініп тұрған жоқ – үндемесе; қаралап бояған ауыз – қорқақтық сенімсіздікті білдереді; тістері көрініп тұрса — өзің-өзі қорғауға вербалдық агрессияны пайдалануы.

Өте үлкен бас – ақылдың белгісі (эрудиция).

Мүйіз, тырнақ, инелер – қорғануы, физикалық агрессия белгісі.

Қауырсын – өз-өзін сәндеуге және ақтауға құмарлық, көзге түсуге ынталық.

Жал, түк, кекіл, шаш – сексуалдылық белгісі.

Аяқ:Аяқ ауыр, үлкен, жуан, бір сызықтың бойында орналасқан, орнықты болса – адам орнықты, байсалды, шешімді жан-жақты ойланып қабылдайды; тәуекелшіл емес, нақты фактілерге сүйенеді.

Керісінше болса – жеңілтек ойы қысқа.

Аяқ мүлде жоқ болса – ойланбай шешім қабылдайды.

Аяқтың денемен жалғасуы — әдемілеп, нақты қосылса адамның өзінің ойын, шешімін қадағалап жүруі; әйтеуір жалғасса – керісінше, ерме , жеңілтек, ойшыл емес.

Біркелкі аяқтар – дәстүршыл, жаңашыл, шығармашылыққа құмар емес. Түрлі аяқтар, жалғаулар болса – дербестік, тәуелсіз, өз ойы бар, жаңашыл, өнерге жақын адам болуы мүмкін.

Фигураның үстінде тұрған бөлшектер:

Олар пайдалы немесе тек сән элементі болуы мүмкін.

Қанат, қосымша аяқтар, қармалауыштар, сауыт, қауырсындар – энергия, жан-жақты даму, өзіне деген сенімділік, белсенділік белгісі.

Бұйралары, гүлдер — өзіне басқалардың көңілін аударуға құмарлық, демонстративтік.

Құйрық — өзінің, іс-әрекетіне, шешіміне, ойына, істеген жұмысына құмарлық білдіреді: құйрық оңға бұрылған болса –(+), солға қараған болса – (–) сенімді, жақсы, төмен қараған (-) өзіне өзі риза емес, тұнжыраңқы.

Фигураның нұсқасы.

Инелер, сауыт салынған, қараланған – қоршаған ортадан қорғану.

Бұрыш-бұрыш сурет – агрессиялық қорғанысты білдіреді.

Жоғары қараған қалқан — өсек, келеке, беделдің жоқтығынан қорғану.

Дененің басқа жерлеріндегі қалқаншалар – қорғанысқа даярлық.

Шеңбер тәрізді фигура – тұйық, сырын ешкімге айтпайтын адам.

Жалпы энергия.

Егер сурет тек қана жануарларды сипаттайтын элементтерден тұратын болса – энергия үнемделген; суреттің сызықтары әрең көрінеді–созылмалы ауырудың белгісі.

Қосалқы элементтерге бай штрих, бояуы қою, детальдары көп болса — энергия өте жоғары.

Тақырыпқа байланыстылығы;

Салынған жануар салушының бейнесі болып табылады.

Адамға ұқсастығы;

Тік жүретін (екі аяқты), адам киімін киетін, түрі адамдарға ұқсас болса – инфантилизм, эмоционалдық дамуы жетілмеген.

Дененің жанды жерлерін көрсетуі;

Көзге лампочка бұрап, құйрыққа электрошнур, басына пропеллер қадап, аяқ орнына трактордың немесе танктің шынжыр табаны болса – психологиялық дамуында ауытқуы бар екені анық байқалады.

Шығармашылық мүмкіндіктері.

Дайын, табиғатта бар жануарға ұқсастық – нәрсіз, ешқандай жаңалық жоқ

Ерекше фигура – шығармашылық белгісі.

Атаулары; ұшқыш қоян, бегемот – рационалдылық,шыншылдық белгісі.

Латыншаға ұқсас келеген атаулар – эрудиция белгіс.

Мағынасыз атаулар – жеңілтектік белгісі, әзіл атаулар – қоршаған ортаға деген көзқарас.

Қайталану (тру-тру) – инфантилизм, өте ұзақ атаулар – фантазиясы жақсы дамыған.

Менің отбасым кешқұрым» әдістемесі.

(орта буын және жоғары сыныптарға арналған)

Мақсаты: Баланың отбасындағы қарым-қатынасын және статусын диагностикалау.

Пиктограмманың еркешелігі оған қатысушының өзін-өзі бақылау, қарым –қатынас ерекшеліктері, баланың отбасындағы әр адамға көзқарасы, мазасыздануы шиеленіс жағдайлар санадан тыс көрініс береді. Отбасындағы жағдайды баланың өзі де, ата-анасы да өте жақсы бағалауы мүмкін.

Дегенмен астыртын әсерін тигізетін факторлар болып агрессиясын жоғарлатып, мазасыздануын толғандырып жіберу мүмкін.

Құрал-жабдықтар: бар парақ қағаз, түрлі-түсті қалам, өшіргіш.

Зерттеу барысы; Мына параққа өз отбасыңның кешқұрымдық жағдайын көрсететін сурет сал. Отбасындағы әрбір адамның белгілі бір іспен айналасып жатқанын көрсеткен дұрыс болады деп тапсырма түсіндірілгеннен соң балар сурет салуға кіріседі. Суретті салып болғаннан соң, әр баламен әңгімелесе отырып, келесі сұрақтарға жауап алу керек.

А) мына суретте кімнің отбасы салынған, өзінің, қандай да бір досының немесе ойдан шығарған кейіпкерлер болуы да мүмкін.

Б) бейнеленген кейіпкерлер қай жерде және қазіргі кезде немен айналысып тұрғанын көрсету.

В) егер, әрбір кейіпкерді бөлік алатын болсақ, онда оның отбасында қандай роль атқаратынын анықтау.

Г)суреттегілердің қайсысы сүйкімді және неге, қайсысы жағымсыз және оның себебі неде, бала олардың қайсысын және не үшін ұнатады.

Д)егер кейіпкерлердің барлығын жеңіл көлікпен серуенге алып бара жатырсың, бірақ, өкінішке орай олардың біреуіне орын жетпейтін болса, кімді үйде қалдырар едің.

Е) егер балалардың біреуі өзін тәртіпсіз ұстаса, онда ол қалай жазаланатынын көрсетіп беру т.с.с.

Суреттер бойынша интерпретация келесі 4 құрамды бөліктен тұрады.

— Суреттің құрылымын талдау.

— Отбасы мүшелерінің орналасуы және олардың өзара әрекеттесуінің ерекшеліктер.

— Отбасы мүшелерін салу реті және олардың сыртқы көрінісіне көңіл ауадаруы.

— Суретте қолданылған символикалық және оның мағынасын талдау.

(Жоғарыдағы пиктограммаларды талдау ережесі толық пайдаланылады).

«Жаңбыр астындағы адам» әдістемесі.

Графикалық әдістер көбінесе дербес және көмекші ретінде құрастырылады. Мамандарда олардың нәтижесі сенімсіз ретінде бағаланады. Алайда, олар адамға шындықты жобалауға және өз бетінше елестеуге мүмкіндік береді. Сурет белгілі дәрежеде адамның жеке тұлғасын, оның көңіл-күйін, сезімдерін, уайымдарын, қарым-қатынасын көрсетеді. Сондықтан қазіргі кезде практиктар сурет тесттерді жиі қолданылады. Суреттің нәтижесі бала өзінің күйзелістерін ауызша айтып жеткізе алмайтындығынан оның ішкі дүниесінің көрінісін білдіреді. Әрине, зерттеуші үшін оның суреттері қандай бейнеде қолданылғаны және олардың көмегімен қандай мәлімет алынғандығы түсінікті.

Психодиагностикада жобалау әдістемелерін пайдалану оның нәтижесінің психокоррекция барысында қолдану арқылы балаға өзінің ішкі дүниесін көрсетуіне және өзін түсінуге ықпал жасайды.

«Жаңбыр астындағы адам»әдістемесі сирек кездесетін, бірақ қызықты және мәліметті әдістеме болып табылады. Ол адамның эго күшінің диагностикасына, оның жағымсыз жағдайларға қарсы тұру қабілетіне бағытталған. Сонымен қатар, қорғаныс механизмдерінің қасиеттері мен жеке тұлға резервтерін ашуға көмектеседі.

Нұсқау.

Нұсқау қарапайым түрде беріледі. Зерттеушіге тік бағытталған қағаздың А4 ақ парағына адамның суретін салу ұсынылады, ал бұдан кейін дәл сондай басқа параққа бөлек – жаңбыр астындағы адамның суретін салуды тапсырады.

Екі суретті салыстыру адамның стресстік қолайсыз (жағымсыз) жағдайда, өмірдің қиындық кезінде не сезінетіндігін анықтауға мүмкіндік береді.

Тестілеу кезінде салынған суретті бақылау маңызды және зерттелушінің барлық әрекеттеріне назар аудару керек. Көбірек сенімді мәлімет алу үшін зерттелінушіге қосымша сұхбат жүргізуге болады.

Суреттерді интерпретациялау кезінде келесі мәліметтерге көңіл бөлу керек. Интерпретациядағы ұсыныстарға сүйене отырып. логикалық көзқараспен барлық арнайы детальдарды талдауға болады. «Жаңбыр астындағы адм» суретін «Адам» суретімен салыстырғанда көптеген айырмашылықтарды айқындауға болады. Екінші суретте адамның бейнесі экспозициясы қалай өзгергенін қарау маңызды. Егер адам біреуді күтіп тұрғандай бейнеленсе, онда бұл өмірдің қиын жағдайларынан кету тенденциясымен байланысты, қиындықтан қашуға да байланысты болуы мүмкін (мысалы, әсіресе, егер адамның бейнесі құс ұшатын биіктіктен бақылағандай бейнеленсе).

Жаңбыр астындағы адам кескіні парақтың жоғарғы жағына жылжу жағдайында зерттеушінің әрекеттен қашуға бейімділігі сонымен қатар қорғаныс механизмдерінің бар екендігі айтылады.

Кескіннің өзгеруі (трасформация)

Кескіннің көлемінің ұлғаюы кейде жасөспірімдерде кездеседі. Олар көбіне күшті және өздеріне сенімді болғандығын білдіреді.

Кескіннің кішіреюі зерттелушінің өзін қорғау мен жақтаушылықты қажет еткенді танытады, өзінің өміріндегі жауапкершілікті басқа адамдарға көшіруді көздейді. Кішкентай кескіндеулерді салатын бала әдетте өзінің қарым –қатынасы кезінде кейбір кедергілер мен көпшілік тенденцияларына ие болады. Олар стресс нәтижесінде депрессиялық жағдайға душар болатындығын сездіреді.

Егер де «Жаңбыр астындағы адам» суретінде кескіндерді бейнелеу кезінде дененің қандай да бір бөлігі (аяқ, қол, құлақ, көз) салынбаса, онда бұл қорғаныс механизмдерінің өзгешіліктерін және эго реакциясының көрінуі ерекшеліктерін байқатады.

Киімнің болмауы мінез-құлықтың анықталған таптаурындарын ескермеумен, сезінудің албырттығымен байланысты.

Жаңбыр белгілері (атрибуттары).

Жаңбыр – адамдарда болатын қиын жағдайларды қалай қабылдайтындылығымен байланысты: сирек тамшылар – уақытша, жеңуге болатын жағдайлар, боялған тамшы немесе сызықтар – қиын, үздіксіз жағдайлар.

Жаңбырдың қайдан «келетінін» (адамның оң немесе сол жағынан) және қандай бөлік көп жағдайда әрекетке дұшар болатынын анықтау керек. Интерпретация адам кескіні немесе оң және сол жағынан жазылған мәнімен қатысты жүргізіледі.

Қара бұлт жағымсыз жағдайларды күту белгісі болып табылады. Бұлттар, қара бұлттардың санына, олардың мөлшерінің қалындығына, орналасуына назар аудару маңызды. Депрессивтік жағдайда барлық аспанды алатын ауыр қара бұлт бейнеленеді.

Шалшық су, батпақ, балшық бұл үрейлі жағдайдың салдарын, «жаңбырдан» кейін қалатын қайғыруларды бейнелейді. Шалшықты бейнелеу ерекшелігіне назар аудару қажет (формасы, тереңдігі, шашырандылығы). Адам кескініне шалшық қалай орналасқанын ескеру маңызды.

Автопортрет әдістемесі

Е.С. Романова мен С.Ф. Потемкина проективті әдістемелер кітабында оқырмандарға «Автопортрет» әдістемесін ұсынды, сондай-ақ бұл әдістеме жоғарғы деңгейдегі тұлғаларды диагностикалауға мүмкіндік береді. Авторлық нұсқаның өзінде бұл әдістеменің екі интерпретациясы берілген: біріншісін Р.Бернс (АҚШ) ұсынса, екіншісі оригиналды нұсқа, яғни авторлардың өздері ұсынған нұсқасы болып табылады.

Анықтама бойынша, автопортрет — тұлғаның өзін бейнелеп салған, адам бейнесі. Психодиагностика үшін автопортреттердің мүмкіндігін анықтау және белгілі бір типологиялық белгілері бойынша ажырату маңызды болып табылады. Жалпы бұл әдістің даму тарихы бірнеше кезеңге бөлінеді. Өнер саласында автопортреттің түрлі формасын бөліп көрсетуге болады, олар:

— Орталықта адам жүзінің орналасуы; оны жиі графикалық бейне дейді.

— Портреттің интерьерлі (жабдықталған түрде) бейнеленуі, портреттің толықтырылуы.

— Бір сәтте бірнеше автопортреттің бейнеленуі, тұлға өмір жолындағы түрлі жастық кезеңді бейнелейді, яғни жас бойынша айырмашылық;

Соңғы кезеңде автопортрет — метафорасының өзі кеңінен қолданылады, әсіресе түрлі психологиялық эксперименттерде барлық адамға арналғандығы ақпарат алуға мүмкіндік береді және тұлға қиялының көрінісінің шектеусіз дамығандығын салынған бейнелерден аңғартады. Мысалы: экстравагантты модадағы костюмде жас әйелдің ауадағы қанатта ілініп тұрған бейнесінің бейнеленуі, сюжетті автопортрет, яғни қарапайым, реалды ситуацияда бейнеленуі: жақын достарының арасында автордың қарым — қатынас жасауы, күлуі, әңгімелесуі, тамақтану т.б. бейнесінің бейнеленуі; енгізілмеген ситуация, бірақ реалды бейне: шындығында болатын маңызды бір оқиғаға қатысып бейнеленуі; фантастикалық ситуация, автордың өзі қатыспаған, болмаған ситуацияны бейнелеуі.

Бірінші интерпретациясы. «Автопортрет» тестін Р.Берн (АҚШ, Адам дамуының институты, Г.Сиэтл ) бейімдеді және бұл әдістемеде өзіңді жалғыз немесе жанұя, жұмыстағы әріптестерімен бірге бейнелеуді ұсынды. Р.Бернс автопортреттегі мына элементтірді сипаттаиды:

Бас. Бастың үлкен болуы — интелектісінің жоғарғы деңгейде болуына немесе өз интеллектісіне риза болмауды білдіреді. Кішкентай бас — көп жағдайда интеллектуалды деңгейінің жасына сай еместігін немесе әлеуметтік сәйкессіздіктің сезімін бейнелейді.

Көз-қауіптілікті және қоғамдық көзқарасқа деген гипер- сезімталдылықты бейнелейді. Кішкене және жабық көздер -интроверсияға деген тенденцияны аңғартады.

Құлақ пен мұрын. Үлкен құлақ — сынға деген үлкен сезімталдықты аңғартса, аралас мұрын — сексуалды мәселенің бар екенін байқатады. Танаудың айқын байқалуы — агрессияға деген басымдылықты дәлелдейді.

Ауыз. Айқындалған ауыз – примитивті оральды тенденцияны немесе сөйлеу процесіндегі қиындықты болжайды. Бейнеде ауыздың салынбауы — қарым — қатынастағы селқостықты немесе депрессия күйін білдіреді.

Кол. Сыртқы әлеммен тұлғаның қарым-қатынасын символдайды; тұйықталған, байланысқан қол – қатты, міндеттелген, тұйықталған тұлғаны бейнелейді. Нәзік қол-физикалық немесе психологияляқ әлсіздікті байқатады. Ұзын, күшті қол — амбициоздықты және сыртқы әлем оқиғасына араласудағы қатты қызығушылықты білдіреді. Өте қысқа қол – сәйкессіздік сезімі мен амбициоздықтың болмауын көрсетеді.

Аяқ. Ұзын аяқ–тәуелсіздікке деген қажеттілік. Үлкен аяқ –қауіпсіздікке деген қажеттілік. Аяқсыз салынған сурет-тұрақсыздықты және негіздің болмауын айтады. Мысалы: әскерден қашқандар (дезиртерлер) әдетте жиі адамның бейнесін аяқсыз салады.

Екінші интерпритациясы. Тест адамның индивидуалды– типологиялық ерекшеліктерін анықтауға жасалған, өзі жайлы елесі, сыртқы бейнесі, тұлғаға және өзіне деген қатынасын анықтауға арналған.

Әдістеменің мақстаты: адамның индивидуалды – типологиялық ерекшелігін анықтау.

Қажетті құрал-жабдық: қалам, 10х15 см — дегі ақ парақ.

Сыналушыға нұсқау: «Өз портретіңізді салыңыз!».

Бейнені талдағанда суреттің белгілерін бөліп көрсетеді, оның негізінде барлық суреттерді мына бейнелер арқылы біріктіруге болады:

1. Эстетикалық бейне – шығармашылық қабілеті бар, адам жүзінің бейнеленуі арқылы жүзеге асады. Суреттің бейнесін ажырату қиынға соқпайды. Салынған сурет жеңілдік, иілгіштік, көркемдіктің байқалуымен ерекшеленеді .

2. Схематикалық бейне – адамның жүзі, дене схемасы, бюст суреттері арқылы көрінеді. Мұндай суретті интелектуалды қорға бай тұлға салады (И.П.Павлов бойынша ойлаушылар типі). Сурет декоративті түрінде болады. Бұл адамдар үшін кішкене бөлшектер өте маңызды.

3. Реалды бейне – нақтыланып салынған, яғни беттің, шаштың, құлақтың, мойынның, киімнің т.б. элементтерідің толық бөлшектерін қамтып салынуы. Мұндай бөлшектеуге жақын, икемді аналитикалық когнитивті стильдегі және үлкен педанттілікпен ерекшелентін адамдар бейнелейді. Яғни, сурет барлық элементті қамтиды.

4. Метафорлық бейне – адам өзін бір зат секілді бейнелейді, мысалы, шәйнек немесе химиялық құрал т.б. Бұлай шығармашылық қорға бай, қиялы мен фантазиясы дамыған, шығармашылық қабілеті және әйгілі юмор сезімі бар тұлға салады.

5. «Интерьердегі автопортрет» — адамның бейнесін оның айналасын қоршаған заттардың ортасында салу, пейзаж фонында, бөлмеде, т.б. Мұндай сюжет бейнелеушілерге тән және сыртқы заттарға бағытталып салады.

6. Эмоционалды автопортрет – адам өзін эмоционалды күйде бейнелейді. Жоғарғы эмоцияға тән, өз күйін рефлексиялай алады, кейде уайымның эмоциясы керісінше бейнеленуі мүмкін. Мысалы: мұңлы адам көңілді адамды салады.

7. Қозғалыс немесе позаны бейнелеу – адам өзін болып жатқан іс — әрекет түрінде бейнелейді. Мұндай суреттер мәнерлеп қозғалатындарға, бишілерге, спортпен шұғылданатын тұлғаларға тән.

8. Автопортреттің арқа жағынан бейнеленуі – адам жүзінің орнына жұлынның салынуы. Мұндай суретті нұсқауға қарсы келетіндер салады.

9. Портрет көлемі — жағымды физикалық күйді, оның орегиналдылығы — қарым-қатынастағы демонстративтілікті, адамға деген қызығушылықты білдіреді. Штрих пен суреттің басып салынуы тұлға бойындағы қысымды көрсетеді.

Дата добавления: 2015-09-05; просмотров: 2995 | Нарушение авторских прав

Шикі баллдарды стандартты баллға (стенге) ауыстыру кестесі | Факторларға түсіндірме | Практикалық сабаққа әдіснамалық нұсқаулар мен ұсыныстар. | Нұсқау | Практикалық сабаққа әдіснамалық нұсқаулар мен ұсыныстар. | Ч.Спилбергтің мазасыздық деңгейін зерттеу әдістемесі | Практикалық сабаққа әдіснамалық нұсқаулар мен ұсыныстар. | К. Томастың мінез-құлықты бейнелеу тестісі. | Практикалық сабаққа әдіснамалық нұсқаулар мен ұсыныстар. | Көрсеткіштер және интерпретация. |

mybiblioteka.su — 2015-2020 год. (0.013 сек.)

Жаңартылған бағдарлама бойынша сабақта қолданылатын 50 әдіс

««5 әдістен» — «50 әдіске»!!!

№

Әдіс-тәсіл түрі

Мақсаты

Тиімділігі

Қолданылуы

Кіріктірілген модульдер, идеялар

«Миға шабуыл»

(әдіс)

Қандай да болмасын ақпарат (мәлімет, проблема, сұрақ) туралы бар білгендерін жазбаша немесе ауызша ой салу.

Оқушыға сұрақ қою, проблеманы зерттеу арқылы ой-өрісін дамытады, ойын еркін жеткізеді. Пікірлерінің еркін айтылуы, ешқандай сынға ұшырамау керек, қағазға түсіріліп, талқылау жұмысы болады.

Жаңа сабақ бастар алдында осы әдіс бойынша сұрақ қою арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашуға болады.

СТО, Диалогтік оқыту

«Шаттық шеңбері»

(сергіту сәті)

Бұл әдіс оқушылар бойында идея немесе тілек білдіру, тыңдау дағдыларын дамытуға бағыттау, сондай-ақ барлық оқушыларды қатыстыру арқылы оқыту жағдайларын теңестіру.

Оқушыны бір-біріне тілек айту арқылы жақындастырады, көңіл күйін көтереді, бауырмалдығын оятады.

Сабақ басталар алдында қолданамыз. Оқушылар үлкен шеңберге тұрады, кезектесіп тілек айтады.

ЖАДА

«Ақылдың алты ойлау қалпағы» Эдвард де Боно бойынша

Оқушының сыни тұрғыдан ойлауын дамыту. Мәселені барынша мұқият талқылап, оқушының жалпы ойлау қызметін жетілдіру үшін ойдың/сананың түрлі аспектілерін жандандыру мақсатында қолдану.

Ұсынылған мәселе бойынша өз ойына талдау жасайды. Жасалған жұмыс бойынша өз көзқарасына рефлексия жасай біледі, толыққанды, жан-жақты түйіндеме жасайды, жасалған жұмыс бойынша өзінің шығармашылық қатынасын көрсетеді, таным әрекеті үрдісінде қарым-қатынас шеберлігі артады.

Алты қалпақтың әрқайсысы ойлаудың түрлі элементтерін, аспектілерін білдіреді. Оқушыларға қалпақ беріледі (рас қалпақ немесе ойдан шығарылған), олардан мәселені талқылау барысында барлық ой операцияларын (ойлану, талдау т.б.) осы қалпақтың түсіне сәйкес келетін шекте жүргізу сұралады. Сынып топтарға бөлініп, бір топқа бір түсті қалпақ беріледі. Мұғалім әңгімені жүргізеді, бағыттайды.

СТО, диалогтік оқыту, кері байланыс

«Гүлмен тілек»

(сергіту және топқа біріктіру)

Тыңдау дағдыларын дамыту, сондай-ақ оқушыларды қатыстыру арқылы барлығын теңестіру, жағымды ахуал қалыптастыру.

Оқушыны бір-біріне тілек айту арқылы жақындастырады, көңіл күйін көтереді, бауырмалдығын оятады.

Оқушылар арнайы дайындалып келген гүлді алақандарына салып тұрып, бір-біріне тілек тілейді және гүлдің астына жазылған сөздер бойынша топқа біріктіріледі.

ЖАДА

«Сұраққа жетіп ал»

әдісі

А.Ж.Егізбаев бойынша

Оқушының өз бетінше жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру, сұрақ қою дағдыларын дамыту.

Өз бетінше ойлап, ақпаратты меңгере алады. Ақпаратпен ықыласпен жұмыс жасайды. Мәтінге, әңгімеге сұрақ қояды, тұжырымдайды. Сыныптастарының жауаптарын ықылас қойып тыңдайды және сұрақтар қояды. Таным әрекеті үрдісінде қарым-қатынас шеберлігі дамиды. Оқушылар оқығандары бойынша бір-біріне сұрақ қояды және талқылайды.

Мәтінді толық немесе бір бөлігін оқыту (мәтіннің күрделілігіне, оқушылардың даму ерекшелігіне қарай) оқылған мәтіннің мазмұнына әр деңгейлі сұрақтар қою. 1-ші доп – сұрақ қояды, 2-ші доп сол сұраққа жауап береді.

СТО, диалогтік оқыту

«Галереяны шарлау» әдісі

Саймон Браунхилл бойынша

Талқыланған мәселе, дайындалған постер бойынша қорытынды жұмыс немесе өнімді ұсыну арқылы өз жұмысын ұсыну, идеяларын қорғау, ерекше идеялар ұсыну.

Сараптау, жинақтау, бағалау; Ақпаратпен тиянақты жұмыс жасалады.Сыныптастарын ұсынылған мәселе, ақпарат туралы елестетуімен таныстырады; ұсынылған мәселе туралы өзгелердің пікірін біледі; өз жұмысын сыныптастарымен талқылайды, жұмысқа терең сараптама жасау арқылы өз білімін, түсінігін кеңейтеді.

Қабырғаға дайындалған постер ілінеді. «Галереяға саяхат» –топтар кабинет ішінде қозғалысқа түседі, қабырға газеттерін қарайды, сараптайды, талдайды және жапсырма қағазға пікірін немесе сұрағын жабыстырып кетеді. Галереяға саяхат аяқталған соң, топтар жұмыстарға шолу жасап, өз қабырға газеттеріне жазылған сыныптастарының пікірін сараптайды, талқылайды, сұрақтарға жауап береді және қорытынды жасайды.

Жаңа әдіс-тәсілдер, СТО, диалогтік оқыту

«Биопоэма» әдісі

Алғашқы сабақ кезінде бір-бірімен танысу, жан-жақты ақпарат жинақтау, ол ақпаратпен бөлісу.

Топтағы таныстықты арттырады, өз ортасындағы ұқсастықты табады, ізденімпаздыққа жетелейді.

А-4 парақты 8 бөлікке бөліп, әр бөлікке өзі туралы маңызды ақпаратты толтырады. Мәліметтерді толықтырып болған соң, бүкіл топ мүшелерінің біреуінен ұқсастықты байқау, саралау, мәліметті толықтырады.

ЖАДА

«Менің есімімнің тарихы» әдісі

А.Ж.Егізбаев бойынша

Оқушыларды бір-бірімен таныстыру, олардың бойында құндылықтарды қалыптастыру, адамның туылған кезде есімін қоюға үлкен мән беруге бағыттау, тәрбиелік аспектісін дамыту.

Оқушыларды бір-бірімен жақынырақ танысады, олардың бойында ұлттық құндылықтар қалыптасады, адамның туылған кезде есімін қоюға үлкен мән беру керектігін түсінеді, зерттеушілік дағдыларын дамытады.

1 күн бұрын өзінің есімінің тарихы, кім және қашан қандай жағадайда қойғаны туралы зерттеу тапсырма беріледі.Сабақта жеке-жеке сұралады. Сонда әрбір оқушы өзінің есімінің тарихы туралы айтып береді.

ЖАДА, құндылықтарды қалыптастыру

«Джигсо» әдісі

Элиот Аронсон бойынша

Берілген тақырыпты топ ішінде талқылап, әр түрлі тәсілдермен топтық жұмыс жасау. Басқа топтарға өкілдерді жіберіп, өз жұмысы туралы топта талқылау, идеялармен бөлісу, ынтымақтастықты дамыту.

Ынтымақта бірлікте жұмыс жасауға, білгенін жолдастарымен бөлісуге, тақырыпты ортаға салып талқылауға, түйінді ойды саралауға жетелейді.

Көлемді мәтін төрт бөлікке бөлінеді оқушыларда төрт адамдық шағын топтарға бөлініп («бастапқы топ»), 1-ден 4-ке дейін нөмірленеді. Осыдан кейін олардың әр-қайсысы өз нөміріне сәйкес мәтіннің бір бөлігін ғана оқиды. Содан кейін топтар құрамы өзгертіліп, жаңа топтар («сарапшылар тобы») тобы құрылады,сарапшылар топтарында оқушылар өз нөмірлері бойынша жинақталады: мәтіннің № 1 бөлігін оқыған оқушылар 1 топқа т.с.с. Өкілдер басқа топтарға барып, өз жұмыстарын таныстырады, топтық талқылау жүреді.

СТО, Диалогтік оқыту, ЖАДА, Дарынды/талантты балаларды оқыту, Көшбасшылық пен басқарушылық

«INSERT» әдісі

Оқылған мәліметті түртіп алу жүйесі бойынша таным түсінігін қалыптастыру.

Жаңа материалмен таныса отырып, түртіп алу жүйесімен мәлімет жинайды, саралайды, бағалайды.

Тапсырманы оқып, түртіп алу жүйесі бойынша жұмыс жасалады:W- білемін; + жаңалық; — білмеймін; ?- білгім келеді; кесте жүйесі бойынша жұмыс жасайды.

Жаңа әдіс-тәсілдер, СТО, Бағалау

«Кластер» әдісі

Идеялар мен ақпараттардың арасындағы байланыстарды жинақтау, тұжырымдау.

Тақырыптардың байланыстары туралы сұрақтар құрастырып, оларға жауап іздейді, идеяларды жинақтайды.

Тұжырымды ойларын қарталарға түсіріп, топтық жұмыс қорғалады (постер)

Жаңа әдіс-тәсілдер, СТО, Бағалау

«Фишбоун» әдісі (постерде)

Жапондық профессор Исикава бойынша

Жаңа мәліметті, идеяларды сұрақ-жауап арқылы жаза отырып, қорытынды ойларын жинақтау.

Берілген мәлімет бойынша өздері сұрақ қойып, жауабын топтық жұмыста талқылауға, ой қорытуға белгілі бір қорытындыға келуге жетелейді.

Постерге балықтың қаңқасы суретін салып, басына тақырып жазылады. Денесінің жоғарғы жағындағы қанаттарға идеяның себептері, төменгі қанаттарға идеяның салдары жазылады. Түйінді ой құйрығына жазылады. Кейін ауызша, жазбаша кері байланыс беруге болады.

Жаңа әдіс-тәсілдер, СТО, Бағалау, диалогтік оқыту

«Өрмекші» әдісі

(постерде)

Жаңа материалды пысықтау, түйінді ойларды бекіту.

Өрмекші сұлбасына меңгерілген материалды пысықтау мақсатында кезең-кезеңдерімен пысықтауға тиімді

Оқушылар постерге өрмекшінің сұлбасын сала отырып, басына тақырыпты, денесіне өзекті ойларды, аяқтарына тірек сөздер арқылы шешу жолдарын жазып, өз ойларын тиянақтап пысықтайды.

Жаңа әдіс-тәсілдер, СТО, Бағалау, диалогтік оқыту

«Үштік» әдіс

(Ойлан, жұптас, бөліс)

Оқушылар ойына келген жауаптар немесе идеяларды барынша көп жазу арқылы, кейін өз идеяларымен бөлісу.

Оқушылардың есте сақтау қабілеті (мұқият тыңдалым) сақталады. Өз ойын ашық айта алады. Оқушылардың оқылым, айтылым, тындалым, жазылым дағдылары қалыптасады.

Сынып бойынша тапсырманы оқиды. Оқушылар бірнеше жұптан бөлінеді:бірінші оқушы оқиды немесе айтады, екінші оқушы тындайды, үшінші оқушы түртіп алады, кейін өз пікірін айтады.

Жаңа әдіс-тәсілдер, СТО, Бағалау, диалогтік оқыту

«Эссе» немесе «Еркін әнгіме» әдісі

Оқыған мәлімет бойынша өз ойларына талдау жасау.

Оқыған мәлімет бойынша өз ойларына талдау жасай алады.Проблема бойынша өз қөзқарасына рефлексия жасай алады. Шығармашыл тұрғыдан ойлана алады. Таным әрекеті үдерісінде қарым-қатынаста шеберлігі артады. Оқылым, тындалым, жазылым дағдылары қалыптасады.

Мәліметті әр оқушы өз ойымен 10-15 сөйлемен қағаз бетіне түсіреді. Эссе жазар алдында міндетті түрде нақты критерийлер беріледі. Соңынан сол критерийге сәйкес екендігі туралы кері байланыс жасауға болады.

Жаңа әдіс-тәсілдер, СТО, Бағалау,

«Қар кесегі»

Ұжымдасып өз ойларымен бөлісе алады. Нақтылыққа үйренеді.

Оқушылардың айтылым, жазылым, тындалым дағдылары қалыптасады. Ынтымақтастық қарым-қатынас түзеді.

Әрбір топ окушылары басқа топтарға бағыттап параққа сұрақ жазып лақтырады. Сұрақтармен кезек-кезек алмасады.

Жаңа әдіс-тәсілдер, СТО, Бағалау, диалогтік оқыту

«Заряд алу»

(сергіту сәті )

А.Ж.Егізбаев бойынша

Оқушыны ұқыптылыққа, мұқияттылыққа, сезімталдыққа үйрету.

Ресурс қажет етпейді. Оқушылар ынтымақтасады. Көңілдерін көтереді.

Шаттық шеңберге барлығы тұрып, көздерін жұмады. Бастапқы бастаушы қолды 1 рет қысады, екінші айналымда 2 рет қысады, соңында 3 рет қысады, бұл бастапқы бастаушыға барғанда қанша заряд жібергені бойынша қайта келу керек.

ЖАДА, жағымды ахуал қалыптастыру

«Бұзық телефон» ойыны

(Сергіту сәті )

Дұрыс тындалым, айтылымға бағыттау.

Оқушыларды дұрыс тындауға ынталандырады. Сергиді.

Шаттық шеңберге тұрып бастаушы келесі адам құлағына бір сөз сыбырлайды соңында бастаушыға қайта келгенде сол сөз жету керек, кейін сөзді ауыстырып жіберген адам анықталады.

ЖАДА, жағымды ахуал қалыптастыру

«Бэкроним» әдісі

Оқушылардың логикалық ойлау қабілетін, сөз қорын дамыту.

Ойлау қабілеті дамиды, сөздік қоры молаяды, жазылым дағдысы қалыптасады.

Сөзде берілген әр әріптері бойынша мағыналы сөйлем құрылады. Сөздер бастапқы әріптен басталады.

Жаңа әдіс-тәсілдер, СТО, Бағалау, диалогтік оқыту, Дарынды/талантты

SMART-мақсаттар

Мақсат құруда нақты, өлшемді, қол жетімді, шынайылыққа негіздеу.

Нақты мақсатқа жете алады: SMART

Тақырыпқа «ақылды» мақсат қоя алады.

«Мюллердің

ғажайып саны» тәсілі

Харизма бойынша

(А.Подгузов)

7±2=5\9 ҚМЖ жазғанда сабақ мақсатын нақты қою. 5-9 сөзден аспау керек

SMART-мақсаттар нақтыланады.

7±2=5\9 формуласы арқылы мақсат құрудағы сөйлемнің көлемі 5-9 сөзден аспау керек.

«Константинополь»

(Ыстамбул) ойыны

Ойлау қабілетін дамыту, сөздік қорын молайту.

Оқушылардың ойлау қабілетін дамытады.

Сөздік қорын арттырады.

Берілген сөз бойынша сөздің әріптерінен зат есімдер құру. Сөздегі әріптерден асып кетпеу керек

SWOT — талдау

Оқушының бір мәселе бойынша ойлау, талдау, салыстыру қабілетін дамыту. Өз пікірін ашық айту.

Сабақты қорытындылау барысында және кері байланыс беруге қолданылады.

Бұл әдісті қолдану барысында мәселенің жағымды, жағымсыз жақтарына сараптама беріледі, мүмкіндіктері бағаланып, қауіп-қатерлері туралы нақты дәлелдер келтіріледі.

СТО, ОүБ. Кері байланыс

«Зерттеушілік конференциясы» әдісі

Зерттеудің үдерістерін ескере отырып рефлексия жасауды дамыту.

Ұсынылған мәселе бойынша өз елестетулерімен таныстыра біледі. Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды. Оқушының зерттеушілік шеберлігін анықтай отырып сауалнама өткізеді.

1-қадам.Тақырып беріледі. 2-қадам.Топтардың тапсырмаларын анықтау. 1.Ұсынылған мәселе бойынша түрлі адамдардың пікірін анықтау мақсатында жазбаша сауалнама өткізу. 2. Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтау. А.Берілген тақырыпқа сәйкестігі. В.жинақталған деректердің құндылығы. С.Оқушының зерттеушілік шеберлігі. 4.қадам.Топтардың тапсырманы орындауы. 5.қадам.Топтардың жұмыстарын бағалауы.

СТО, диалогтік оқыту, Дарынды/талантты, Көшбасшылық

«Кейс – стади» әдісі

Нақты болған немесе ойдан шығарған жағдаятты талдау, болжау.

Оқушылардың есте сақтау қабілеті сақталады. Мәселелерді шешуге, баламасын анықтауға, мақсаттарын айтуға, талдауға мүмкіндік береді.

Жұмысты жүргізу үшін бір жағдаят ұсынылады, оны бөліп-бөліп кезекпен оқиды, немесе айтады, қалғандары талдау жасап, өз ойларын ортаға салады.

СТО, диалогтік оқыту, Дарынды/талантты, Көшбасшылық, АКТ

«Дауыстап ойлау» әдісі

Оқи отырып ой түю, ой бөлісу.

Оқушыларды дұрыс тындауға ынталандырады. Оқылым, тындалым дағдылары қалыптасады. Ойлау қабілеті дамиды, сөздік қоры молаяды.

Жұптаса отырып берілген тақырыпты біреуі дауыстап оқиды, екіншісі тыңдай отырып ой түйеді. Бір- біріне түсіндіреді.

СТО, диалогтік оқыту

«Шабадан, еттартқыш, қоқыс жәшігі» әдісі

Оқушыны алған білімін саралай білуге дағдыландыру.

Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды.

Тақырып бойынша алған керекті ақпараттарды чемоданның тұсына жазса, ал әлі де оқуым керек, толықтыруым керек дегендері болса, еттартқыштың тұсына жазады. Сонымен қатар керек емес болған, артық дүниені қоқыс жәшігінің тұсына жазады. Осылайша мұғалім өткен сабақтан қандай білім алғанын біледі.

ОүБ, кері байланыс

«Ыстық орындық -1, 2» әдісі

Оқытуда оқушы белсенділігін арттырумен қатар әр оқушының мүмкіндіктерін, қабілеттерін, қызығушылықтарын анықтау.

Оқушылардың сұрақ қою дағдысы қалыптасады және сұрақ қою арқылы өзара ашық пікірлеседі.

Сыныптағы кез-келген оқушыны «Ыстық орындыққа» отыруға шақырады. Ең маңыздысы – өз еркімен шығу.Оқушы ортада тұрған үстелге отырып тапсырма бойынша қойылған сұрақтарына жауап береді. Берілген тапсырмаға байланысты қойылған сұрақтарға жылдам жауап беру қажеттігін мұғалім түсіндіреді. Сұраққа жауап бере алмаған жағдайда «күйді» деп ескерту беріледі. Осылайша бес немесе алты оқушы «Ыстық орындыққа» отыру арқылы үй жұмысын немесе жаңа сабақты қорытындылауға бойынша сұрақтарға жауап береді. 2-ші нұсқа бойынша «Ыстық орындыққа» отырған оқушы сұрақтар қоя алады.

СТО, диалогтік оқыту, Дарынды/талантты, Көшбасшылық

«Бір минуттық әңгіме» тәсілі

Иен Майлс бойынша

Оқушының бір-бірінен ақпарат алу дағдысын қалыптастыру.

Оқушылар бір-бірімен әңгімелесу арқылы ой қорыта алады, жұптық жұмыс жүреді.

Оқушылар қарама-қарсы сызық бойымен қатарға тұрып, жұптық әңгіме жүргізеді. Үйге берген тапсырма туралы әңгімелесулеріне болады немесе жаңа сабақты бекіту мақсатында өз ойларымен бөліседі.

СТО, диалогтік оқыту,

«Кинометафора» әдісі

Харизма бойынша

(Н.Баринова)

Оқушының ой-өрісін, ойлау қабілетін дамыту.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Бір мәселе бойынша бейнесюжеттен үзінді көрсету арқылы баланың өз ойын, ой-пікірлерін білуге болады.

СТО, диалогтік оқыту, АКТ

«Қара жәшік» ішіндегі жұмыс

Оқушының өзін-өзі бағалауын дамыту.

Оқушының оқуға деген ынтасы мен өзін-өзі бағалауына ықпал етеді.

Сабақ соңында оқушыларға бір-біріне тиімді сұрақ қойғызу арқылы кері байланыс жасатуға, оқуға белсенді қатыстыруға, өзін-өзі бағалауға қатыстыруға болады

ОүБ, кері байланыс, диалогтік оқыту

«Бес саусақ» әдісі

Оқушының бір-біріне бес саусақтай бірігуіне ықпал ету.

Бас бармақ – басты мәселе

Балалы үйрек – бірлесу

Ортан терек – ойлану

Шылдыр шүмек – шынайылық

Кішкентай бөбек – көңіл-күй ахуалы

Балалар параққа алақандарын қойып, оны жиегімен қаламмен айналдырып өтеді. Осыдан соң олар сабақ туралы мынандай сұрақтарға жауап беріп, салынған саусақтарына жазады:

1.«Бас бармақ»- басты мәселе. Бүгінгі сабақта ең құнды мәселе не болды?

2. «Балалы үйрек»— бірлесу. Қалай жұмыс жасадым, кімге көмек бердім, кімді риза жасадым?

3. «Ортан терек»- ойлану. Мен бүгін білім мен тәжірибе алдым?

4. «Шылдыр шүмек»-шынайылық. Сабақмаған ұнадыма? Неліктен?

5 «Кішкентай бөбек»-көңіл-күй ахуалы.

Мен сабақта өзімді қалайша сезіндім?

ОүБ. Кері байланыс

«Ашық микрофон» әдісі

Саймон Браунхилл бойынша

Оқушыны жылдам әрі тұжырымды ойлауға дағдыландыру.

Құнды ой жинақтап, ойын ашық айтады

Оқушылар қолдарына микрофон ұстап, өткен сабаққа байланысты немесе үй жұмысына байланысты сұрақ қояды, екінші оқушы жауап береді.

ОүБ, кері байланыс, диалогтік оқыту, СТО

«Шахмат» әдісі

Саймон Браунхилл бойынша

Өткен тақырып бойынша қайталау, кері байланысты жазбаша жүргізу.

Маңызды ақпарат туралы ой бөлісіп, жазылым, оқылым, тыңдалым мен айтылым дағдылары қалыптасады.

Шахмат тақтасының суретін пайдалану арқылы оқушылар бос ақ ұяшықтарға өз ойларын кезекпен жазады, кейін ой бөліседі.

ОүБ, кері байланыс, диалогтік оқыту, СТО

«Төрттік» әдіс

(әке, ана, бала, дос)

Сергіту сәті, топқа бірігу түрі

Оқушыларды қатыстыру арқылы барлығын теңестіру, бір-біріне жақындастыру.

Оқушының бір-біріне деген бауырмалдығы оянады, ынтымақтасады.

Сыныптағы оқушыларға «әке», «ана», «бала», «дос» деген жазулары бар парақшалар таратылады, сол аттары бойынша топқа біріктіруге болады және әке, ана, бала, дос туралы әннің бір шумағын ғана орындату арқылы сергіту жаттығуын жасауға болады.

ЖАДА

«Ханшайым, айдаһар, Ханзада» сергіту сәті

Харизма бойынша

(Н.Баринова)

Қандай да бір ақпарат алуда шапшаңдыққа баулу.

Оқушының шапшаң ойлауы арқылы жылдам шешім қабылдауына ықпал болады.

Екі топқа бірігіп, қарама-қарсы сызық бойымен тұрады. Бір топ ханзада болып, бір топ айдаһар болу немесе ауысып ханшайым мен ханзада болу арқылы т.с.с бірнеше рет қайталау арқылы сергіту жаттығуы жүргізіледі.

ЖАДА

«Сұрақ ілмегі» әдісі

Оқушының ойын ашық білдіруіне дағдыландыру.

Оқушы сабақтың қай бөлігін немесе тақырыпты түсінбеген болмаса сабақ төңірегінде ойландырып жүрген сұрақтарын ашық айтады.

Бұл әдісті жазбаша немесе ауызша өткізуге болады. Сұрақ қою арқылы баланың сабақты қалай меңгергенін немесе меңгермеген жерлерін білуге болады. Керісінше бала өз ойын ашық жазып іліп кетуіне болады. Түрткі болу, сынақтан өткізу немесе қайта бағыттау техникаларын пайдаланады.

ОүБ, кері байланыс, диалогтік оқыту, СТО

«Екі дұрыс, бір бұрыс» тәсілі

Оқушының ойлау қабілетін дамыту

Оқушының өзіне тест құрастыру арқылы уақытты тиімді пайдаланады.

Өткен тақырып немесе үй тапсырмасы бойынша екі дұрыс, бір бұрыс жауабы бар тест құрап жұптық жұмыс немесе топтық жұмыс жасауға болады.

ОүБ, кері байланыс, диалогтік оқыту

«Жалғасын тап» сергіту сәті

Оқушыны жылдам ой қорытуға баулу

Оқушының логикалық ойлауы дамиды, жылдам ой түйіндейді.

Сөйлемнің басы жазылған парақшаларды оқушыларға таратады, олар ойды жалғастырып сөйлемді толықтырып айтады. Бұл әдісті жаңа сабақты бекітуге немесе үй тапсырмасын сұрауға да пайдалануға болады.

ОүБ, кері байланыс, диалогтік оқыту, СТО

«Буклет» әдісі

Саймон Браунхилл бойынша

Ақпаратты жинақтау

Оқушылар алған білімдерін жинақтап, ең маңыздыларын ұсына алады.

Бұл әдіс топпен жасалады және «Автобус аялдамасы» әдісімен түсіндіріледі.

диалогтік оқыту, СТО

«Тормоз» ойыны

Сергіту сәті

Қостанай МПИ тьюторлары бойынша

Ойын сергіту, тыңдалымды дамыту, шапшаңдыққа үйрету

Бұл жаттығу арқылы топта ЖАДА қалыптасады, тыңдалым мен зейін дамиды

Шеңберде тұрып, ретімен саналады. Жүргізуші өз санын айтып, санын шапалақтайды, барлығы солай қайталайды. Сосын басқа әріптестің санын айтады, сол кезде сол әріптес әрі қарай жалғастыру керек.

диалогтік оқыту, СТО, ЖАДА

«Шеринг» әдісі

Харизма бойынша

(Н.Баринова)

Ой бөлісу

Өткен тақырып бойынша ойларын жинақтайды, пікір алмасады.

Барлығы шеңберде отырады, жүргізуші бастап, кезекпен барлығы тақырып бойынша түйінді ойды қорытындылайды. Идеялар қайталанбау керек.

ЖАДА, кері байланыс

«Ит па, мысық па?» ойыны

Сергіту сәті

Харизма бойынша

(А.Подгузов)

Ойын сергіту, тыңдалымды дамыту, шапшаңдыққа үйрету

Бұл жаттығу арқылы топта ЖАДА қалыптасады, тыңдалым мен зейін дамиды

Барлығы шеңберде тұрады, топ 2 шағын топқа бөлінеді. Жүргізуші сол жағына «Ит па?», ал оң жағына «Мысық па?» деп сұрақ жібереді. Жіберген сұрақ тез, жылдам келсе, жүргізуші растап, «Ия, ит» немесе «Ия, мысық» деп жауабын жібереді. Қай топтан тез жауап келсе, сол топ ұтады.

ЖАДА

«Эйлер шеңбері» әдісі

А.Ж.Егизбаев бойынша

Тақырып бойынша негізгі идеяларды жинақтап, саралау.

Идеялар жинақталып, сараланады

А-4 параққа, шағын постерге Эйлер шеңбері сызылып, кезекпен идеялар талқыланып, жазылады. Не?Қалай? Неге? Нәтиже? деген Мәселер бойынша идеялар сараланады.

ОүБ, кері байланыс, СТО

«МИКС» жаттығуы

А.Ж.Егизбаев бойынша

Идеяларды жинақтап, түйіндеу, кері байланыс жасау.

Идеяларды жинақтау, түйіндейді. Әр топ шығармашылық көзқарас білдіреді.

Тақтаға түйінді 9-10 тірек сөздер жазылады. 1-ші топ – өлең шығару, 2-ші топ – эссе жазу, 3-ші топ – суреттеу, 4-ші топ – сахналық көрініс, 5-ші топ – бір әннің мелодиясына салып, топпен орындау.

ЖАДА, кері байланыс, ОүБ

«Тепе-теңдік дөңгелегі» әдісі

Харизма бойынша

(Н.Баринова)

Ойды жинақтау, тақырып бойынша қажеттіліктерін анықтау.

Тақырып бойынша ойларды түйінделеді.

Шеңберде бірнеше бөлік болады. Әрбір идея 0-ден 10-ға дейін балл арқылы анықталып, белгіленеді. Кейін нүктелер қосылып, баланс шыққаны-шықпағаны талданады.

ОүБ, кері байланыс

«Кувёртка» әдісі

Иен Майлс бойынша

Идеяларды жинақтау, жазбаша кері байланыс беру

Идеялар талқыланады, жинақталады

А-4 парақ екіге бүктелініп, жұпта кезек –кезек идеялар жазылып, ой бөліседі.

Кері байланыс, Диалогтік оқыту

«Желпуіш» әдісі

(Веер)

Саймон Браунхилл бойынша

Идеяларды жинақтау, жазбаша кері байланыс беру

Идеялар талқыланады, жинақталады

А-4 түрлі түсті параққа желпуіш жасалынып, әрбір бөлігіне кезекпен идеялар жазылады, кейін талқыланады.

Кері байланыс,

Диалогтік оқыту

«Ұшақ» әдісі

Саймон Браунхилл бойынша

Идеяларды жинақтау, жазбаша кері байланыс беру

Идеялар талқыланады, жинақталады

Кері байланыс

«Жасырын сөздер» ойыны

Идеяларды қорытындылау және кері байланыс жасау үшін

Идеялар талқыланады, жинақталады, шығармашылық қабілеттері дамиды.

1 адам ортаға шығады, жүргізуші оның артында тұрып, бірнеше сөздерді жасырады, ал топтағылар ым-ишара арқылы ғана түсіндіреді. Ортадағы адам қандай сөз жасырылғанын табу керек.

Кері байланыс

Әдістемелерді сатып алу

Әдістеме атауы

Мазмұны

Сатып алу

Жетістікке жету мотивациясы тесті

Әдістеменің сипаттамасыА.Мехрабиан жетістікке жету мотивациясын (ЖЖМТ) өлшеу сауалнама-тестінің модификациясын М.Ш.Магомед-Аминов ұсынған. ЖЖМТ тұлғаның екі жалпылама тұрақты түрткілері: жетістікке ұмтылу және сәтсіздіктен қашу түрткілерін зерттеуге арналған. Мұнда сыналушыда осы екі түрткінің қайсысы басым түсетіні анықталады. Әдістеме жоғары сынып оқушылары мен студенттердің жетістікке жету мотивациясын диагностикалау кезіндегі зерттеу мақсатында қолданылады. Тест ерлерге (А формасы) және әйелдерге (Б формасы) арналған екі формадан тұрады.

Өткізу тәртібі

Нәтижелерді өңдеу

Әрбір жауап үшін сыналушы белгілі бір ұпай алады. Ұпайлар кілт көмегімен қосу арқылы шығарылады. Сауалнаманың әрбір формасының өз кілті бар.

Толық нұсқасын сатып алу үшін сайттың сатып алу бетіне өтіп, өзіңізге ыңғайлы төлем түрін таңдаңыз!

Әдістеменің толық нұсқасын жүктеп алу үшін +7 777 146 14 14 Qiwi-әмиянына немесе сайттың сатып алу сілтемесі арқылы өтіп, өзіңізге ыңғайлы төлем түрін таңдап, 500 тг аударып, төлемақы түбіртегінің көшірмесін редакцияның [email protected] электрондық поштасына жіберуіңіз керек. Содан соң сіз көрсеткен электрондық поштаға әдістеменің толық нұсқасы жіберіледі.

Назар салыңыз! Бірнеше әдістемеге тапсырыс берсеңіз, жеңілдіктер қарастырылған.

Терминалдық құндылықтар сауалнамасы

Әдістеменің сипаттамасы
Бұл тұлғалық сауалнама өмірлік мақсаттарды (терминалдық құндылықтарды) диагностикалауға арналған. И.Г.Сенин құрастырған.
Теориялық негіздері
Сауалнама екі тұжырымға негізделеді: біріншіден, әрбір адамның өміріндегі белгілі бір деңгейде көрінген өмірлік аймақтар, әр адам үшін әртүрлі маңызы бар, екіншіден, олардың әрқайсысында оның тұлғалық бағдарлану компоненттерінің бірі болатын, әрбір адам үшін әрқилы тілектер мен ұмтылыстар жүзеге асады.
Тест адами құндылықтар құрылымы туралы М.Рокичтің теориялық тұжырымдарына негізделген. Әдістеме әрбір сегіз терминалдық құндылықтың жалпы көрінуін бағалауға мүмкіндік береді:
— Өзіндік абырой,
— Жоғары материалдық жағдай,
— Креативтілік,
— Белсенді әлеуметтік байланыстар,
— Өзін дамыту,
— Жетістіктер,
— Рухани қанағаттану,
— Өзіндік индивидуалдылықты сақтау.
Сонымен қоса олардың адам өмірінің түрлі аясында көрінуі:
— кәсіби өмір аясы,
— оқу мен білім алу аясы,
— отбасылық өмір аясы,
— қоғамдық өмір аясы,
— қызығушылықтар аясы.
Осылайша, сауалнама: өмірдің 5 саласындағы әрбір 8 құндылықтың 40 түрлі көріністерін, барлығы 53 көрсеткішті бағалай алады.
Ішкі құрылымы
Сауалнама 80 пайымдаудан тұрады, сыналушы әрқайсысын Ликкерттің 5 ұпайлық шкаласы бойынша бағалайды (1 – еш маңызы жоқ, 2 – аздаған маңызы бар, 3 – белгілі бір маңыздылығы бар, 4 – маңызды, 5 – өте маңызды). Ұпайлар ретінде алынған бағалар нормалардың кестелері бойынша стэндерге көшіріледі. Нәтижелері терминалдық құндылықтар мен өмір салалары шкалалары бойынша жеке-жеке дербес профиль формасында ұсынылады. Мұнымен қоса әрбір өмірлік сала құндылықтарының көрінуін салыстыру бойынша мәліметтерді алуға болады.Толық нұсқасын сатып алу үшін сайттың сатып алу бетіне өтіп, өзіңізге ыңғайлы төлем түрін таңдаңыз!

Назар салыңыз! Бірнеше әдістемеге тапсырыс берсеңіз, жеңілдіктер қарастырылған.

Ерікті өзіндік анықтау тесті

Н.Н.Обозов (1997) құрастырып сипаттаған, ерік күшінің көрінуінің жалпы сипаттамасын зерттеуге арналған тест.

Нұсқау

Берілген 15 сұраққа «иә», «білмеймін», «болып тұрады» немесе «жоқ» деп жауап беруге болады. Сіздің жауабыңызға қарай сұрақтарға төмендегідей балл беріледі:

«иә» болса, оған – 2 балл;

«білмеймін» немесе «болып тұрады» болса – 1 балл;

«жоқ» болса – 0 балл.

Сұрақтарға 1-ден 15-ке қарай біртіндеп жауап беріп, жинаған ұпайларды қосу керек.

Толық нұсқасын сатып алу үшін сайттың сатып алу бетіне өтіп, өзіңізге ыңғайлы төлем түрін таңдаңыз!

Назар салыңыз! Бірнеше әдістемеге тапсырыс берсеңіз, жеңілдіктер қарастырылған.

М. Фергюсон мен Д. Расселдің жалғыздық сезімінің деңгейін анықтау әдістемесі

Нұсқау: Нақты сөздер қатары беріледі. Осы пікірлерді рет-ретімен оқи отыра, сіз олардың жиі көрініс беруіне қарай, өзіңізге сәйкес келетін жауапты мына төрт жауап нұсқалары арқылы беріңіз: “жиі”, “кейде”, “сирек”, “ешқашан”. Таңдаған нұсқаны “+” белгісімен белгілеңіз.

Нәтижені өңдеу және талдау. Жауаптардың әр нұсқалары жеке саналып, “жиі” жауабы – үшке, “кейде” – екіге, “сирек” – бірге, “ешқашан” – нөлге көбейтіледі. Шыққан сандар қосылады. Ең жоғарғы ұпай – 60 ұпай.

40 ұпайдан – 60 ұпайға дейін – жоғары деңгейдегі жалғыздық;

20 ұпайдан – 40 ұпайға дейін – орташа деңгейдегі жалғыздық;

0 ұпайдан – 20 ұпайға дейін – төменгі деңгейдегі жалғыздықты көрсетеді.

Толығырақ…

Толық нұсқасын сатып алу үшін сайттың сатып алу бетіне өтіп, өзіңізге ыңғайлы төлем түрін таңдаңыз!

Әдістеменің толық нұсқасын жүктеп алу үшін +7 777 146 14 14 Qiwi-әмиянына немесе сайттың сатып алу сілтемесі арқылы өтіп, өзіңізге ыңғайлы төлем түрін таңдап, 500 тг аударып, төлемақы түбіртегінің көшірмесін редакцияның [email protected] электрондық поштасына жіберуіңіз керек. Содан соң сіз көрсеткен электрондық поштаға әдістеменің толық нұсқасы жіберіледі.

Назар салыңыз! Бірнеше әдістемеге тапсырыс берсеңіз, жеңілдіктер қарастырылған.

Тұлғаның мотивациялық құрылымының диагностикасы
(В.Э.Мильман)

Әдістеменің қолданылу аясы: әдістеме тұлғаның кейбір тұрақты тенденцияларын анықтауға мүмкіндік береді: жалпы және шығармашылық белсенділікті, қарым-қатынасқа ұмтылысты, жайлылық пен әлеуметтік мәртебені қамтамасыз ету және т.б. жауаптардың негізінде тұлғаның жұмыс (іскерлік) және жалпы тірліктегі бағыттылығы туралы пайым жасауға болады.

Нұсқау: Сізге өмірлік ұмтылыстарыңыз бен өмір салтыңыздың кейбір тұстарына қатысты 14 пікір берілген. Жауаптардың 8 нұсқасының (а, ә, б, в, г, ғ, д, е) әрқайсысы бойынша өз қатынасыңызды бланкінің сәйкес торына әрбір пікірге келесідей баға қою арқылы білдіруіңізді сұраймыз: «+» — мұнымен келісемін, «=» — әр кезде әрқалай, «-» — жоқ, келіспеймін, «?» — білмеймін. Жылдам жауап беруге тырысыңыз, ұзақ ойланбаңыз, сұрақтарға 1а-дан бастап 14е-ге дейін бірізді жауап беріңіз. Торларды шатастырып алмауға мән беріңіз. Барлығына сіз 20 минуттан артық уақыт жібермеуіңіз қажет.

Толығырақ…

Толық нұсқасын сатып алу үшін сайттың сатып алу бетіне өтіп, өзіңізге ыңғайлы төлем түрін таңдаңыз!

Назар салыңыз! Бірнеше әдістемеге тапсырыс берсеңіз, жеңілдіктер қарастырылған.

Өзіне қатынасты зерттеу әдістемесі

Әдістеменің сипаттамасы

Өзіне қатынасты зерттеу көпөлшемді сауалнамасын (ӨҚЗ өзіне қатынасты зерттеу) 1989 ж. С.Р.Пантилеев құрастырды, 9 шкалаға бөлінген 110 пікірден тұрады. Әдістеме тұлғаның түрлі аспектілерден (когнитивтік, динамикалық, кірікпелі) тұратын өзіндік сана аймағын тереңірек зерттеуге арналған. ӨҚЗ қолдану саласы туралы айтар болсақ, жазасын өтеушілерге жеке кеңес беру шеңберіндегі жақсы нәтижелерді атауға болады, себебі аталмыш әдістеме тұлға ішілік конфликтілерді анықтауға мүмкіндік береді.

Теориялық негізі

Өзіндік сананың ішкі динамикасының ерекшеліктері, тұлғаның өз «Менінің» құрылымы мен спецификасына қатынасы, тұлға аралық қатынастарды орнатуда, мақсат қою мен оған қол жеткізуде, дағдарысты жағдайлардың қалыптасуы мен шешілу тәсілінде, түрлі психологиялық түзету мен психотерапиялық іс-шараларға адекватты енудегі адам мінез-құлқының барлық аспектілеріне дерлік реттеуші ықпал етеді.

Сауалнама құрастырушыларының бірі – Столин – өзіндік қатынас түсінігін «Мен» мағынасының контексінде қабылдады. «Мен» мағынасы оны көрсетудің бір тілі, ал бұл «тіл» түрлі индивидтер мен түрлі әлеуметтік топтар немесе әлеуметтік қауымдастықтар үшін өзіндік ерекшелікке ие болуы мүмкін. Бұл тіл әліпбиі кең болуы тиіс, себебі өмір сүрудің қарама-қайшылығымен, іс-әрекеттердің тоғысуымен және түрткілердің «қақтығысуымен» байланысты субъект сезімдер мен бастан кешірулердің кең ауқымын сезінуі керек.

Өзіндік қатынас күрделі, деңгейлі эмоциялық-бағалаушы жүйе деп түсініледі. Өзіндік қатынас субъект үшін «Мен» мағынасының көрінісі, өз «Меніне» жолданған қандай да бір тұрақты сезім деп қарастыруға да болады, ол жалпыламалығына қарамастан, өзіне тиісті қатынастың эмоциялық реңкі, бастан кешірулері, семантикалық мазмұны бойынша ажыратылатын бірқатар айрықша өлшемдерге (модалдық) ие.

Толығырақ…

Толық нұсқасын сатып алу үшін сайттың сатып алу бетіне өтіп, өзіңізге ыңғайлы төлем түрін таңдаңыз!

Назар салыңыз! Бірнеше әдістемеге тапсырыс берсеңіз, жеңілдіктер қарастырылған.

Өміршеңдік тесті

Әдістеменің сипаттамасы

Аталмыш әдістемені 1954 ж. Т.Лири құрастырды және ол субъектінің өзі және идеалды «Мені» жайындағы түсініктерді, сондай-ақ кіші топтардағы өзара қарым-қатынасты зерттеуге арналған. Оның көмегімен өзін бағалау мен өзара бағалаудағы адамдарға қатысты басым типті анықтауға болады. Мұнда екі фактор бөліп көрсетіледі: «басымдық-бағыну» және «жылы шырайлылық-агрессиялылық (өшпенділік)».
Дәл осы факторлар тұлға аралық қарым-қатынас үдерістерінде адам туралы жалпы әсерді анықтайды. Сәйкес көрсеткіштерге қарай бірқатар бағдарлану – айналадағыларға қатынас типтері бөліп көрсетіледі. Типтің айқындығы, мінез-құлықтың бейімделгіштік деңгейі – мақсат пен іс-әрекет үдерісіндегі қол жеткізген нәтижелер арасындағы сәйкестік жөнінде қорытынды шығарылады. Мінез-құлықтың аса бейімсіздігі (ұсынылғанда қызыл түспен көрсетіледі) невротикалық ауытқулар, шешім қабылдау аймағындағы үйлесімсіздікті немесе қандай да бір тұтқиыл жағдаяттың нәтижесі туралы ақпар беруі мүмкін.
Әдістемені өзін-өзі бағалауға да, сондай-ақ адамдарда бақыланатын мінез-құлықты (сырт қарағанда) бағалау үшін де қолдануға болады. Соңғы жағдайда сыналушы басқа адам туралы өзінің түсінігіне сүйеніп, сол адам үшін жауап бергендей болады. Топтың түрлі мүшелерін (мысалы, еңбек ұжымын) тестілеу нәтижелерін қоса келе, оның қандай да бір мүшесі, мысалы, көшбасшысының жалпылама «ұсынылатын» портретін жасауға болады. Әрі оған басқалардың қатынасы жөнінде қорытынды шығаруға болады.
Теориялық негізі
Әдістемені Т.Лири, Г.Лефорж, Р.Сазек 1954 ж. құрастырды және ол субъектінің өзі және идеалды «Мені» жайындағы түсініктерін, сондай-ақ кіші топтардағы өзара қарым-қатынасты зерттеуге арналған. Оның көмегімен өзін бағалау мен өзара бағалаудағы адамдарға қатысты басым типті анықтауға болады. Мұнда екі фактор бөліп көрсетіледі: «басымдық-бағыну» және «жылы шырайлылық-агрессиялылық».
[/accordion]
[/accordions]Әдістеменің сипаттамасыАмерикалық психолог Сальваторе Мадди (Maddi) 1984 ж. құрастырған ағылшындық сауалнама Hardiness Survey сауалнамасының қазақ тіліне бейімделген нұсқасы. Орыс тіліне тұпнұсқаны Д.А.Леонтьев, Е.И.Рассказова аударды, басқа нұсқаларын түрлі авторлар орындаған.Теориялық негізі

Hardiness-тің ағылшын тілді нұсқасын Д.А.Леонтьев өміршеңдік деп аударуды ұсынды. Өміршеңдік ұғымы бір жағынан экзистенциалды-гуманистік психологияның түсініктер аппаратына, екінші жағынан қолданбалы психологияға сүйенеді.

Өміршеңдік теориясының құрылуына әкелген бастапқы мәселе «стресске төтеп беру мен ішкі қысымды төмендетуге (немесе тіпті алдын алуға) ықпал ететін қандай психологиялық факторлар?» болды.

Өміршеңдік деп аталған фактор – ол тұлғаның жағдаяттық әсерленулеріне мүмкіндігінше тәуелсіз ететін, белгісіздік пен таңдау жасау қажеттілігі кезінде өзектенетін тұрақты негізгі мазасыздануды жеңуге мүмкіндік беретін әлдебір экзистенциалдық ержүректілік.

Өміршеңдік (hardiness) өзі, әлем, әлеммен қарым-қатынас туралы пайымдаулар жүйесінен тұрады. Бұл салыстырмалы түрдегі үш автономдық компоненттен тұратын диспозиция: қатысу, бақылау, тәуекелді қабылдау. Бұл компоненттердің айқындығы мен жалпы өміршеңдігі күйзелісті игеру (hardy coping) мен оларды мейлінше мәнсіз деп қабылдау күйзелісті жағдаяттағы ішкі қысымның пайда болуына кедергі келтіреді.

Қатысу (commitment) «болып жатқандарға қатысу тұлға үшін маңызды әрі қызық бірдеңе табуға мүмкіндік береді дегенге сену» ретінде анықталады. Қатысу компоненті дамыған адам өз іс-әрекетінен ләззат алады. Ал қатысудың жоқтығы аласталу, өзін өмірден «тыс» қалу сезімін тудырады. Егер сіз өзіңізге сенімділікті және әлемді кең пейілді деп сезінсеңіз, онда сізге қатыстырылу тән.

Толығырақ…

Толық нұсқасын сатып алу үшін сайттың сатып алу бетіне өтіп, өзіңізге ыңғайлы төлем түрін таңдаңыз!

Назар салыңыз! Бірнеше әдістемеге тапсырыс берсеңіз, жеңілдіктер қарастырылған.

«Жаңбыр астындағы адам» әдістемесі

«Жаңбырдың астындағы адам».

Графикалық әдістер көбінесе дербес және көмекші ретінде қарастырылады. Мамандарда олар негізінен өте нашар сенімсіз ретінде бағаланады. Алайда, олар адамға щындықты жобалау және өз бетінше елемеуге мүмкіндік береді. Демек , сурет белгілі дәрежеде адамның жеке тұлғасын, оның көңіл-күйін, сезімдерін, уайымдарын, қарым-қатынасын көрсетеді.

Практиктер сурет тесттерді жиі қолданады. Суреттің нәтижесі бала өзінің күйзелістерін ауызша айтып жеткізе алмайтындығынан оның ішкі дүниесінің көрінісін білдіреді. Әрине, зерттеуші үшін оның суреттерді қандай бейнеде қолданғаны және олардың көмегімен қандай мәлімет алынғандығы әрқашан түсінікті.

Психодиагностиканың мақсаты жобалық графикалық әдістерінің оның нәтижесінің психотүзету үрдісінде қолданды, сол сияқты көбінесе олар бала өзінің ішкі дүниесін көрсетуге және өзін түсінуге ықпал етеді.

«Жаңбыр астындағы адам» әдістемесі сирек кездесетін ,бірақ қызықты және мәліметті әдістеме болып табылады. Ол адамның эго күшінің диагностикасына , оның жағымсыз жағдайларға қарсы тұру қабілетіне бағытталған.Сонымен, қатар қорғаныс механимздерінің қасиеттері мен жеке тұлға резервтерін ашуға көмектеседі.

Нұсқау

Нұсқау классикалық қарапайым түрде беріледі.Зерттеушіге қағаздың А4тік бағытталған ақ парағына адамның суретін салу ұсынылады, ал бұдан кейін сондай басқа параққа бөлек –жаңбыр астындағы адамның суретін салуды тапсырады.

Екі суретті салыстыру адамның стресстік, қолайсыз (жағымсыз) жағдайда ол қиындық кезінде не сезінетіндігін анықтауға мүмкіндік береді.

Тестілеу кезінде салынған суретті бақылау маңызды және зерттеушінің барлық айтқандарына назар аудару керек. Көбірек сенімді мәлімет алу үшін зерттелінушіге қосымша сұхбат жүргізу керек.

Интерпретацияда ұсыныстарға сүйене отырып, логикалық көзқараспен барлық арнайы бөлшектерді талдауға көшуге болады. Суреттерді интерпретация-лау кезінде келесі мәліметтерге көңіл бөлу керек.

«Жаңбыр астындағы адам» суретін «адам» суретін салыстырғанда көптеген айырмашылықтарды айқындауға болады.

Экспозиция қалай өзгергенін қарау маңызды. Сонымен қатар адам күтіп тұрғандай бейнеленсе, онда бұл өмірдің қиын жағдайларынан кету тенденциясымен байланысты, қиындықтан қашумен де байланысты болуы мүмкін.(мыс:егер адамның бейнесі құс ұшатын биіктіктен бақыланғандай бейнеленсе).

Жаңбыр астындағы адам кескіні парақтың жоғарғы жағына жылжу жағдайында зерттелушінің әрекеттен қашу бейімділігі, сонымен қатар қорғаныс механизмдерінің бар екендігі айтылады.

Кескінің өзгеруі (трансформация)

Кескіннің көлемінің ұлғаюын кейде жасөспірімдерде кездеседі.Олар көбірек күшті және өздеріне сенімді болғандығын білдіреді.

Кескіннің кішіреюі- зерттелуші өзін қорғау мен жақтаушылықты қажет өткенді танытады, өзінің өміріндегі жауапкершілікті басқа адамдарға кешіруді көздейді.Кішкентай кескіндеулерді салатын бала әдетте өзінің өзімін көрсетуге ұялады және адамдармен өзара қарым-қатынасы кезінде кейбір кедергілер мен көпшілік тенденцияларына ие болады .Олар стресс нәтижесінде депрессиялық жағдайға душар болатындығын сездіреді.

Егер де жаңбыр астындағы адам суретінде кескіндерді бейнелеу кезінде дененің қандай да бір бөлігі (аяқ, қол ,құлақ,көз) салынса, онда бұл қорғаныс механизмдерінің өзгелікшеліктерін және эко реакциясының көріну ерекшеліктерін көрсетеді.

Киімнің болмауы мінез-құлтың анықталған таптаурындарын ескермеуіне сезінудің албырттығына байланысты.

Жаңбыр белгілері (атрибуттары)

Жаңбыр-адамдарда болатын кедергілер, жағымсыз әсерлер. Бейнелеудің сипаты адамның қиын жағдайларды қалай қабылдайтындылығымен байланысты: сирек тамшылар-уақытша, жеңуге болатын жағдайлар, боялған тамшы немесе сызықтар –қиын, үздіксіз жағдайлар. Жаңбырдың қайдан «келетінін» (адамның оң немесе сол жағынан)және бөлік көп жағдайда әрекетке душар болатынын анықтау керек. Интерпретация адам кескіні немесе оң және сол жағының жазылған мәнімен қатысып жүргізіледі. Қара бұлт – жағымсыз жағдайларды күту белгісі болып табылады. Бұлттар,қара бұлттардың санына олардың мөлшерінің қалындығына, орналасуына назар аудару маңызды. Депрессивтік жағдайда барлық аспанды алатын ауыр қара бұлт бейнеленеді. Шалшық су, батпақ,балшық бұл -үрейлі жағдайдың салдарын, «жаңбырдан»кейін қалатын қайғыруларды бейнеледі. Шалшықтың бейнелеу ерекшелігіне назар аудару қажет (форма, тереңдігі, шашыранды). Адам кескініне шалшық қалай орналасқанын ескеру маңызды.( Кескеннің артқы жағынан немесе алдыңғы жағына орналасқан ба, адамдарды барлық жағынан қоршаған немесе оның өзі шалшықта тұр ма? Соған мән беру керек.

Қосымша белшектер

«Жаңбыр астындағы адам» әдістемесі

Графикалық әдістер көбінесе дербес және көмекші ретінде құрастырылады. Мамандарда олар негізінен өте нашар сенімсіз ретінде бағаланады. Алайда, олар адамға шындықты жобалау және өз бетінше елмеуге мүмкіндік береді. Демек, сурет белгілі дәрежеде адамның жеке тұлғасын, оның көңіл-күйін, сезімдерін, уайымдарын, қарым-қатынасын көрсетеді.

Практиктер сурет тесттерді жиі қолданады. Суреттің нәтижесі бала өзінің күйзелістерін ауызша айтып жеткізе алмайтындығынан оның ішкі дүниесінің көрінісін білдіреді. Әрине, зерттеуші үшін оның суреттері қандай бейнеде қолданғаны және олардың көмегімен қандай мәлімет алынғандығы әрқашан түсінікті.

«Жаңбыр астындағы адам» әдістемесі сирек кездесетін, бірақ қызықты және мәліметті әдістеме болып табылады. Ол адамның эго күшінің диагностикасына, оның жағымсыз жағдайларға қарсы тұру қабілетіне бағытталған. Сонымен қатар, қорғаныс механизмдернің қасиеттері мен жеке тұлға резервтерін ашуға көмектеседі.

Нұсқау

Нұсқау классикалық вариантта қарапайым түрде беріледі. Зерттеушіге тік бағытталған қағаздың А4 ақ парағына адамның суретін салу ұсынылады, ал бұдан кейін сондай басқа параққа бөлек — жаңбыр астындағы адамның суретін салуды тапсырады.

Екі суретті салыстыру адамның стресстік қолайсыз (жағымсыз) жағдайда ол қиындық кезінде не сезінетіндігін анықтауға мүмкіндік береді.

Суреттерді интерпретациялау кезінде келесі мәліметтерге көңіл бөлу керек. Интепретацияда ұсыныстарға сүйене отырып, логикалық көзқараспен барлык арнайы датальдарды талдауға көшуге болады.

«Жаңбыр астындағы адам» суретін «Адам» суретімен салыстырғанда көптеген айырмашылықтарды айқандауға болады.

Экспозиция қалай өзгергенін қарау маңызды. Сонымен, мысалы, егер адам күтіп тұрғандай бейнеленсе, онда бұл өмірдің қиын жағдайларынан кету тенденциясымен байланысты, қиындықтан қашумен де байланысты болуы мүмкін (мысалы, әсіресе, егер адамның бейнесі құс ұшатын биіктіктен бақыланғандай бейнеленсе).

Жаңбыр астындағы адам кескіні парақтың жоғарғы жағына жылжу жағдайында зерттеулушінің әрекеттен қашу бейімділігі, сонымен қатар қорғаныс механизмдерінің бар екендігі айтылады.

^ Кескіннің өзгеруі (трасформация)

Кескіннің көлемінің ұлғаюын кейде жасөспірімдерде кездеседі. Олар көбірек күшті және өздеріне сенімді болғандығын білдіреді.

Кескіннің кішіреюі зерттелуші өзін қорғау мен жақтаушылықты қажет еткенді танытады, өзінің өміріндегі жауапкершілікті басқа адмдарға көшіруді көздейді. Кішкентай кескіндеулерді салатын бала әдетте өзінің сезімін көрсетуге ұялады және адамдармен өзара қарым-қатынасы кезінде кейбір кедергілер мен көпшілік тенденцияларына ие болады. Олар стресс нәтижесінде депрессиялық жағдайға душар болатындығын сездіреді.

Егер де Жаңбыр астындағы адам суретінде кескіндерді бейнелеу кезінде дененің қандай да бір бөлігі (аяқ, қол, құлақ, көз) салынбаса, онда бұл қорғаныс механизмдерінің өзгешеліктерін және эго реакциясының көріну ерекшеліктерін көрсетеді.

Киімнің болмауы мінез-құлықтың анықталған таптаурындарын ескермеумен, сезінудің албырттығымен байланысты.

^ Жаңбыр белгілері (атрибуттары)

Жаңбыр — адамдарда болатын кедергілер, жағымсыз әсерлер.

Бейнелеудің сипаты адамның қиын жағдайларды қалай қабылдайтындылығымен байланысты: сиректамшылар — уақытша, жеңуге болатын жағдайлар, боялған тамшы немесе сызықтар — қиын, үздіксіз жағдайлар.

Жаңбырдың қайдан «келетінін» (адамның оң немесе сол жағынан) және қандай бөлік көп жағдайда әрекетке душар болатынын анықтау керек. Интерпретация адам кескіні немесе оң және сол жағының жазылған мәнімен қатысып жүргізіледі.

Қара бұлт жағымсыз жағдайларды күту белгісі болып табылады. Бұлттар, қара бұлттардың санына, олардың мөлшерінің қалындығына, орналасуына назар аудару маңызды. Депрссивтік жағдайда барлық аспанды алатын ауыр қара бұлт бейнеленеді.

Шалшық су, батпақ, балшық бұл үрейлі жағдайдың салдарын, «жаңбырдан» кейін қалатын қайғыруларды бейнелейді.

Шалшықтың бейнелеу ерекшелігіне назар аудару қажет (форма, тереңдігі, шашыранды). Адам кескініне шалшық қалай орналасқанын ескеру маңызды. (Кескеннің артқы жағынаннемесе алдыңғы жанына орналасқан ба, адамдарды барлық жағынан қоршаған немесе оның өзі шалшықта тұр ма?).

Қосымша бөлшектер

Барлық қосымша бөлшектер (үй, ағаш, орындық, машина) немесе адам қолына ұстайтын заттар (сөмке, гүл, кітап) қосымша сыртқы тірекке деген қажеттіліктің көрініс ретінде қарастырылады.

Бөлшектерді көбірек толықтай түсіндіру (мәнін ашу) көрсетілген бейненің символдық мәнін құрайды. Мысалы, найзағай дамудағы жаңа циклдің бастауын және адамның өміріндегі қайғылы өзгерістерді бейнелеуі мүмкін. Найзағайдан кейін жиі пайда болатын күннің шығуын алдын-ала білдіретін кемпірқосақ толығымен орындалмаған армандарды білдіреді.

Қолшатырдың сырты жағымсыз нөсерлерден психикалық қорғанудың символикалық бейнесін түсіндіреді. Бйнелерді түсіндіру көзқарасы бойынша қолшатыр бейнесінде ана мен әкесіне байланысты белгі ретінде қарастырылады. Қолшатырдың жауын-шашыннан қорғауы да, қорғамауы да мүмкін.

Сонымен, мысалы үлкен қолшатыр-саңырауқүлақ адам адам үшін барлық қиын жағдайларды шешетін анасының немқұрайдылығын дәлелдеуі мүмкін.

Адамдардың кескініне қатысты қолшатырдың көлемі мен орналасуы психологиялық қорғаныс механизмі әрекетінің қарқындылығын көрсетеді.

Бөлшектердің бұрмалануы мен өткізілуі

Қатысты бөлшектердің болмауы шиеленісті жағдайларға және психикалық қорғаныс механизмдерін ығыстырудың салдары болуын көрсетуі мүмкін. Мысалы, суретте қолшатырдың қатыспауы қиын жағдайда ата-анасы жағынан көмектің болмауы жағдайын көрсетуі мүмкін.

^ Суреттердегі түстер

Суретті қарапайым қаламмен орындауға болады. Көп адамдар түрлі-түсті қаламның қолдануын қалайды. Егер зерттелушіде түрлі-түсті қаламдардың барлығы түгел болмаған жағдайда түстерге қарап шешім шығарудың қажеті жоқ.

Түстер белгілі бір сезімдерді, көңіл-күйді және адамдардың қарым-қатынасын білдіруі мүмкін. Сонымен қатар, әртүрлі реакциялардың және шиеленісу жағдайдың да бейнелеуі мүмкін.

Жақсы бейімделген эмоциялық қалапты бала әдетке 2-ден 5-ке дейінгі түстерді қолданады. 7-8 түстер жоғары лабильділікті көрсетеді. Бір түстің қолданылуы эмоциялық өзгеруде қорқыныштың болуын көрсетеді.

Қорытындылау кезеңі

Суреттің интерпретациялау кезеңі 1-ші және 2-ші кезеңінен алынған мәліметтер жиынтығы болып табылады. Стандартты тесттер нәтижесінің және адам туралы мәліметтерге қатысып алынған барлық материалдар талданады.

Тест нәтижесін талдау кестесі

Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде 7 сынып оқушыларының басым көпшілігінің акцентуациясы нормаға жақын немесе соның дисперсиясы аралығында орналасқанын байқадық. Дегенмен, зерттеу барысында оқушылардың жартысында эгоцентризм анық байқалды, ал танымдық қызығушылығы жоғары, шешім қабылдауға пысық болғандары зерттелінушілердің үштен бірі. Сонымен қатар балар арасында өзіне сенімсіз, қорқақ, мазасыздануы жоғары, тұйық, эмоционалдық тұрақсыз, инфантилизм деген жарамсыз көрсеткіштер орын алды. Өзін жоғары бағалайды, әлеуметтік ортадағы өз орнына қанағаттанбайды, танымдық қызығушылығы жоғары, барлық уақытта іс-әрекет үстінде жиі кездесті.

^ 2.2. Жеткіншектер акцентуациясын зерттеу нәтижелері

Психологтың жасөспірімдермен жүргізетін жұмысы ең алдымен олардың іштей үлкен болуы қажеттілігін, айналадағы ортада өзін анықтауы, өзін түсінуі өз мүмкіндіктерін білуі және өмірде өзінің бар екендігін көрсету сияқты міселелерге негізделген. Жасөспірімдерге олардың жекелік қалыптасу процесінің аяқталмағандығына қарамастан ересектерді диагностикалау мақсатында қолданылатын әдіс тәсілдер қолданады. Жасөспірімдер туралы толық білу үшін психологок ең алдымен жоғары сынып оқушыларының рсихикалық сферасының дамуына қарама қайшы келетін себептерді ескеру керек. Мектеп тәжірибесінде жасөспірімдермен жұмыс жүргізу барысында диагностика екі кезеңнен жүзеге асырылды: а) кіру диагностикасы; б) шығу диагностикасы.

Кіру диагностикасы — айналадағы немесе оқушы тарапынын түсетін шағымдар негізінде оқушының мәселесін анықтау және коррекциялық жұмыстың қандай бағытпен жүргізілетіндігеін анықтау үшін зерттеуге арналған арнайы әдіс тәсілдер арқылы оқушының картасын түзу.

Шығу диагностикасы — коррепкциялық жұмыстың оқушыға қаншалықты әсер еткендігін тексеру.

Көптеген сауалнамалар, бақылау және тәуелсіз мінездемелер жинау нәтижесінде мектептегі зерттелінген 7-8 сынып оқушыларының арасында оқытушылармен, құрбы-құрдастарымен, тіптен отбасында қарым-қатынас қиындықтарына бөленіп жүрген оқушылар бар екенін анықтадық. Сабақтан қашып, ата-аналарын мектепте оқып жүрмін деп алдап, ал өздері көшеде жүретін балалардың саны 9 бала болды.

Қарым-қатынаста қиындықтар орын алу себептері әр түрлі болғанымен оларды бес топқа бөліп топтастырдық. Олар келесі кестеде көрсетілген.

Қорытынды: зерттелген 28 оқушының ішінен 4 оқушының оқу және қарым — қатынас барысындағы қиындықтары өте тереңдеп кеткені анықталды. Олар мектеп талаптарын бұзуға жиі барып, кей кезде ішімдік ішетіндігі де анықталады. Қарым — қатынас және оқу барысындағы балалардағы кең тараған, бұзылыс мұғаліммен конфликтіге түсу болып табылады. Бұл жерде біз бір -біріне ұқсамайтын 3 конфликтімен кездестік:

Бірінші жағдайда, оқушы мұғалімді қабылдамайды, бала да мұғаліммен қатынас кезінде агрессия, дөрекілік пайда болады. Қатарластарымен де дәл осындай мінез — құлықты көрсетеді, Мұның себебі, өзін төмен бағалау болып табылады.

Екінші жағдайда, оқушы мұғалімнен қорқады, бала үндемейді, психологиялық жағынан тез жарақаттанады, сонымен қатар, бала қатарластарымен де қарым — қатынас жасаудан қашады т.с.с. Мұның негізгі -себебі жоғары мазасыздану, өзін төмен бағалау. Бұл балаларға оқу материалдарын меңгеру қиын, сондықтан бұлармен жеке жұмыс істеу керек. Қатарластарымен қарым — қатынас қиындығы олардың өзіндік басын бағалауы төмендеп кеткен.

Үшінші жағдайда, баланың үндемеушілігімен мұғалімді қабылдамауы арасында қарама -қайшылық туады, бірақ мұғалімге қатты қызығушылықпен қарйды. Бұл оқушыда танымдық мативацияның артта қалуы байқалады, бала мұғалімге сенбейді, сонымен қатар, өзінің айналасып жатқан іс-әрекетіне де сенімсіздікпен қарайды.

Зерттеулер нәтижесі бойынша белгілі болғандай, оқушылардың оқу және қарым қатынас барысындағы барлық қиындықтары өзіне сенбеушілік пен, мазасыздануы, өзін төмен бағалаумен байланысты екен. Сондықтанда оқушыларды бір коррекциялық топқа біріктіріп, коррекциялық жұмысты келесі бағыттар бойынша жүргізуді ұсындық:

1. Оқу дағдыларын қалыптастыру машықтарын жүргізу;

2. Баланың отбасы және қатарластары арасындағы қарым қатынасын реттеуге арналған ойын коррекцияларын ұйымдастыру;

3. Баланың қарым қатынасына кедергі болып отырған кейбір жеке қасиеттерін өңдеу қажет екенін түсіндіру және коррекциялау;

4. Баланың өзін-өзі бағалауын адекваттыққа жақындату мақсатымен баланың өзіндік бағалауын реттеу, көпнәрсе қолынан келетінін дәлелдеу мақсатында оның әрекеттерін ұйымдастыру.

Осы міндеттерді орындау үшін арнайы психологиялық ойындарды іріктеп алып, оларды зерттелінушілердің оң қасиеттерін нығайту үшін қолдандық. Жүргізілген коррекциялық жұмыс үш аптадан кейін оң нәтиже бере бастады. Нәтижелерін пысықтап, бекіту үшін нормадан ауытқулары басқалардан асық болған тоғыз оқушының ата-аналарымен психологиялық кеңес беру жұмысы жүргізілді.

Ата-аналарға келесі кеңестер берілді;

А) Мұндай оқушыларды еш уақытта катты сынауға, тиым салып, түсіндірмей, ұрсумен басуға болмайды. Сондықтанда ата-аналармен мұғалімдер мазасыз және сезімтал балалардыі эмоционалды күйін үлкен шыдамдылықпен қабылдауы керек. Мұндай балаларға барлық айтылған нәрселер оларға қаратылып айтылмайтындығын түсінуіне көмектесу керек. б) Әдебиеттерден жеткіншектік кезеңнің драмалық уайымдауларға, қиындықтармен кризистерге толы екендігі белгілі. Өйткені жеткіншектік жас диспропорциялану кезеңі болып табылады. Бұл жаста адам өзінің физикалық ерекшелегіне көбірек көңіл бөле бастайды, айналадағылардың көзқарасына деген реация күшейе түседі, тез өкпелеу басым болады.

Пайдаланған тестердің барлығы психодиагностикалық мағнасымен қатар коррекциялық әсері бар екені сөзсіз. Дегенмен арнайы жасалған коррекциялық ойындарды пайдаланудың орны басқаша. Сондықтан бірнеше коррекциялық ойындар ұйымдастырдық.

Символ кактуса ***

Значение символа кактуса
Американские индейцы были глубоко духовным народом и передавали свою историю, мысли, идеи и мечты из поколения в поколение с помощью символов и знаков, таких как символ кактуса. Индейские символы — это геометрические изображения небесных тел, природных явлений и животных. Кактус произрастает в засушливых регионах Америки и является растением, которое приспособлено к чрезвычайно засушливым и жарким условиям и имеет способность экономить воду.Значение символа Кактуса было обозначать пустыню. Однако кактус и, в частности, желтый цветок кактуса символизируют тепло, защиту и выносливость. Цветок кактуса является символом материнской любви, потому что он может выживать и процветать в суровых условиях и, следовательно, символ безусловной любви матери. Защитные качества матери, которые передает цветок кактуса благодаря своим лечебным свойствам. Мякоть и сок использовались для лечения многочисленных ран и болезней, вызванных воспалениями пищеварительной системы.

Желтый цветок кактуса (Опунция — восточная колючая груша)

Символ кактуса — значение
Племен американских индейцев было так много, что можно лишь обобщить наиболее распространенное значение Кактус символ или узор. Индейские символы до сих пор используются в качестве татуировок и использовались по разным причинам и изображались на многочисленных объектах, таких как вигвамы, тотемные столбы, музыкальные инструменты, одежда и боевые раскраски.Индейские племена также использовали свои собственные цвета для символов и рисунков в зависимости от природных ресурсов, доступных для изготовления красок коренных американцев.

Коренные американские индейцы — символ кактуса
У коренных американских индейцев была очень сложная культура, особенно у тех, кто жил на Великих равнинах.

В их религии преобладали ритуалы и вера в духовную связь с природой, и эти верования нашли отражение в различных символах, которые они использовали, таких как символ Кактуса.

Одежда, вигвамы и все его вещи были украшены искусством и включали символы, изображающие его достижения, героические поступки, его различных духовных наставников или самые важные события в его жизни. Каждый символ, используемый американскими коренными индейцами, имел значение, доступ к которому можно получить в разделе «Символы и значения».

Символ кактуса

Кактус

Кактус символ коренных американцев
Значение, символика и интерпретация символа кактуса
Интересные факты и информация для детей и школ
Картинки, значения, узоры и рисунки символов
Индейский символ Кактуса, означающий

Фотографии и видео коренных американцев
Кактус.Откройте для себя огромный выбор картинок, относящихся к истории коренных американцев и иллюстрирующих многие символы, используемые американскими индейцами. На фотографиях изображена одежда, боевые раскраски, оружие и украшения различных коренных индейских племен, которые могут быть использованы как действительно полезный образовательный ресурс по истории для детей и детей всех возрастов. Мы включили изображения и видео, которые сопровождают основную тему этого раздела — Кактус. Видео обеспечивают быстрый доступ к изображениям, картинам и картинкам вместе с информацией и многими историческими фактами.Доступ ко всем статьям и страницам можно получить через Индекс коренных индейских племен — отличный образовательный ресурс для детей.

Кактус — Википедия

Familia Cactaceae grupează plantte suculente în mare parte spinoase cunoscute împreună sub numele de cactuși . Aceasta familie este aproape exclusivă din continentul American, ceea ce înseamnă că sunt endemice din continentul American i Arhipelagului Antilelor. Totuși, существует или исключение kamatis baccifera care este extinsă la tropice в lumea veche в: Africa tropicală, Мадагаскар ș Шри-Ланка. Se crede că apariția și Colonizarea lumii vechi este relativ Recentă (400 лет), prin transportul semelor în tubul digestiv al păsărilor migratoare, sau potrivit altei teorii, sub formă de plante lipite pe trunchiuri îtempinlese de curenlese de curenlese de curenle de luxe.

Multe plante suculente, atât în lumea veche cât în lumea nouă au o mare asemănare cu cactușii și deseori sunt numiți cactuși în limbaj comun. Totuși, acest lucru se datorează evoluției paralele, unele plante suculente nu sunt înrudite cu cactușii. Caracteristica specifică cea mai claas a cactușilor este Areola, o structură specializată unde apar spinii, muguri noi și în multe ocazii florile.

Рассмотрение că aceste plantte ( cactușii ) au evoluat între 30 și 40 milioane de ani.Континентальная единица американской эры cu celelalte, dar s-a separat progresiv în processul numit Deriva continentelor. Speciile endemice din lumea nouă s-au dezvoltat posterior separării continentelor; depărtarea maximă s-a atins în ultimii 50 milioane ani. Acest lucru ar putea explica existența de cactuși endemici в Африке, aceștia au evoluționat в Америке, может быть отдельно.

Echinopsis chiloensis din Chile partea centrală

Cactușii au un Metabism Special cunoscut sub numele de CAM

La fel ca plantele suculente ,mbrii familiei cactușilor (cactaceae) sunt bine adaptați unui mediu cu excitații reduse.Frunzele s-au transformat în spini, pentru a превентивная испаренная зона apei prin transpirație i servec de apărare a plantei contra animalelor însetate. Fotosinteza se implementationază prin tulpinele îngroșate care îmagazinează apă. Foarte putinimbrii ai familiei au frunze și acestea sunt rudimentare și de viață scurtă, от 1–3 мм легкого.

Doar două genuri Pereskia și Pereskiopsis posedă mari frunze care nu sunt suculente. Studii recnte au ajuns la closure că genul Pereskia a fost un ancestru din care au evoluat toți cactușii.

Кактус в Панаме, Энфлорирея

Familia cactaceae există într-o mare formă de varietăți și mărimi. Unele specii au atins mari sizesiuni, cum ar fi: Carnegia gigantea și Pachycereus pringlei. Toate sunt plantte angiosperme care înseamnă că produc flori, majoritatea foarte frumoase și la fel ca spinii și ramurile, apar din areole . Multe specii au florescența noaptea i sunt polenizate de animale nocturne ca fluturi și lilieci.

Cactusul, numit și fântâna deșertului, este unul dintre cele mai bune instance de adaptive a viețuitoarelor la condițiile aspre ale mediului.Este planta specifică deșerturilor din Mexic și sudul S.U.A. La adăpostul învelișului cerat, presărat cu spini, cactusul depozitează în celule sale mari cantități de apă, уход, în caz de nevoie, poate fi folosită de cei rătăciți prin deșert.

Florile sunt solitare și hermafrodite sau foarte rar Unisexuate. Există specii cu flori Zigomorfe заботится о общем актиноморфе.

Periantul este compus din numeroase petale in spirală, лепесток вида Cu. De multe ori tepalul extern являются аспектом сепалоида.Se unesc la bază ca să formeze un himpant sau tub periantic.

Fructele sunt red ori uscate.

Un anumit număr de specii se cultivă CA Plante Ornamentale Sau în Grădini Ornamentale. Deasemenea pot forma parte din așa numitele grădini xerofite unde sunt grupați cactuși sau alte plante xerofite consumatoare de puțină apă din regiunile aride.de asemenea cactusii sunt extremi de interesati

Cuvântul cactus provine din grecește Κάκτος káktos , folosit pentru prima data de folozoful Teofrast numind asfel o plantă care cretea in insula Sicilia, posibil Cynara cardunculus.

Cuvântul a trecut in latină sub forma cactus prin scrierile lui Plinius cel Bătrân în Naturalis Historiæ un rescris descrierea lui Teofrast despre planta care creștea в Сицилии.

Семейство, разделенное на подсемейство патру: Pereskioideae, (уход за формиатом кустарника) Opuntioideae (din care aparine Opuntia sau nopal ), Maihuenioideae și Cactoideae.

Există mai mult de 200 de genuri de cactuși (si aproximativ 2500 specii), может быть использовано для адаптации к климату.

A [изменение | modificare sursă]

Диферит типури из кактусов.

B [изменение | modificare sursă]

C [изменение | modificare sursă]

D [изменение | modificare sursă]

E [изменение | modificare sursă]

F [изменение | modificare sursă]

G [изменение | modificare sursă]

H [изменение | modificare sursă]

I [изменение | modificare sursă]

L [изменение | modificare sursă]

M [изменение | modificare sursă]

N [изменение | modificare sursă]

Neobuxbaumia euphorbioides

O [изменение | modificare sursă]

Opuntia monacantha cultivată ghiveci

P [изменение | modificare sursă]

R [изменение | modificare sursă]

S [изменение | modificare sursă]

T [изменение | modificare sursă]

U [изменение | modificare sursă]

W [изменение | modificare sursă]

Y [изменение | modificare sursă]

Z [изменение | modificare sursă]

Commons

Факты о кактусах

Размер кактуса зависит от вида. Самый большой вид кактусов может достигать 66 футов в высоту и весить до 4800 фунтов (когда он полностью загружен водой). Самые маленькие виды обычно имеют высоту всего несколько дюймов.

Кактус может иметь древовидную (древовидную), цилиндрическую, округлую, неправильную форму или форму морской звезды. Поверхность может быть ровной или покрытой гребнями.

Кактусы могут быть зеленого, голубоватого или коричнево-зеленого цвета.У них есть восковое вещество на поверхности, которое предотвращает потерю воды из-за транспирации (потеря воды через небольшие отверстия при высокой внешней температуре).

У кактусов вместо листьев шипы. Колючки могут быть мягкими или жесткими, прямыми или изогнутыми, расположенными рядами или разбросанными. Они могут достигать 6 дюймов в длину.

Колючки выполняют две основные функции: они предотвращают потерю воды из-за испарения и защищают растение от животных.

Каждый шип развивается из ареолы, которая на поверхности кактуса выглядит как шишка или ниппельная структура.

Поскольку кактусы обитают в засушливых местах, им необходимо поглощать большое количество воды и хранить ее в стебле и корнях на периоды засухи. Помимо хранения воды, стебель играет роль в процессе фотосинтеза (производство пищи с использованием солнечного света и углекислого газа).

Вода из кактуса имеет более высокую плотность по сравнению с водопроводной, но безопасна для питья.

Корни кактусов расположены в нескольких дюймах под землей, но они могут достигать 7 футов в диаметре, потому что вода легко проходит через песок.

У кактусов есть периоды покоя и периоды интенсивного роста и цветения. Периоды роста требуют достаточного количества воды и солнечного света и обычно длятся короче, чем периоды отдыха.

Размер и форма цветка зависят от вида кактусов и типа опыления.Они могут быть белого, красного, оранжевого, розового или синего цвета.

Бабочки, пчелы, мотыльки, летучие мыши и колибри являются основными опылителями кактусов.

Колючки кактуса можно использовать для изготовления крючков, гребней и игл. Фрукты можно употреблять в пищу.

Некоторые кактусы производят вещество под названием мескалин, которое вызывает галлюциногенные эффекты. Его использовали шаманы, чтобы вызвать транс-подобное состояние и обеспечить «общение» с Богом.

Кактусы могут прожить от 15 до 300 лет в зависимости от вида.

Латинская таблица спряжения, Cactus2000

К мобильной версии

Вы можете выбрать глагол из нашего алфавитного списка или один из списка типов глаголов.

А
B
C
D
E
F
грамм
ЧАС
я
J
K
L
M
N
О
п
Q
р
S
Т
U
V
W
Икс
Y
Z

только глаголы

Введите полная склоненная форма существительное , прилагательное , местоимение или название места или спрягаемая форма
глагола .Больше функций поиска.

Список типов глаголов

amare	abolēre	regere	capere
audire	dare	dīcere	edere
4 esse
4 esse	fierī
hortārī	iacere	īre	mālle
nōlle	partīrī	3 patī	posse	версия	вид

Латинское спряжение

с пассивным

Обзор

Подробнее о латинском языке

Глаголы
Существительные
Прилагательные
Местоимения
Названия мест
ФУНКЦИИ ПОИСКА

Тренажер конъюгации
Cклонение тренеров:
существительные —
прилагательные —
местоимений

Распознать Римские цифры
Расчет с римскими цифрами

Таблицы спряжения (глаголы)
• английский • французский • немецкий • итальянский • латинский	• Португальский • Румынский • Испанский • Голландский
Существительные (склонение)
• Немецкий	• Латиница
Прилагательные (склонение)
• Французский • Немецкий • Итальянский	• Латинский • Испанский
Тренажеры для конъюгации
• Французский • Немецкий • Итальянский	• Латинский • Испанский
Cклонение трейнер
• Французский (прилагательные) • Латинский: прилагательные — существительные — местоимения
Числа письменные
• английский • французский • немецкий	• Итальянский • Испанский

Также на сайте:
• Преобразователи единиц
• Велосипедные туры
• Автомобильные номера
• Небольшой туристический словарь (pdf)
• Время заката

Развлечения
• Викторина стран
• Викторина рек и городов
• Викторина с флагами, гербами и монетами
• Викторина городов и стран
• Тест с животными
• Тренировка мозга
• Найдите разницу
• Тренажер по математике
• Головоломка
• Галереи

Cactus2000: испанский язык

Palmen

Глаголы
Прилагательные
Цифры
Тренажер спряжения

Оқушылардың жүйке жүйесінің қасиеттерін анықтау

Оқушылардың жүйке жүйесінің қасиеттерін анықтау

Кактус — Уикипедия

Сілтемелер[өңдеу]

Сыртқы сілтемелер[өңдеу]

9 7 10 8 11 9 12 … 13 страница — Студопедия

Автопортрет әдістемесі

Жаңартылған бағдарлама бойынша сабақта қолданылатын 50 әдіс

Әдістемелерді сатып алу

«Жаңбыр астындағы адам» әдістемесі

Символ кактуса ***

Кактус

Кактус — Википедия

A [изменение | modificare sursă]

B [изменение | modificare sursă]

C [изменение | modificare sursă]

D [изменение | modificare sursă]

E [изменение | modificare sursă]

F [изменение | modificare sursă]

G [изменение | modificare sursă]

H [изменение | modificare sursă]

I [изменение | modificare sursă]

L [изменение | modificare sursă]

M [изменение | modificare sursă]

N [изменение | modificare sursă]

O [изменение | modificare sursă]

P [изменение | modificare sursă]

R [изменение | modificare sursă]

S [изменение | modificare sursă]

T [изменение | modificare sursă]

U [изменение | modificare sursă]

W [изменение | modificare sursă]

Y [изменение | modificare sursă]

Z [изменение | modificare sursă]

Факты о кактусах

Латинская таблица спряжения, Cactus2000

Список типов глаголов

Латинское спряжение

с пассивным

Обзор

Подробнее о латинском языке

Добавить комментарий Отменить ответ